Jaren 1990: ‘rehabilitating’ (Hudson en Berg)

In de jaren ’90 (waar het economisch een stuk beter gaat en het pessimisme van de jaren ’70 verdwenen is) kwam daarop een tegenreactie. Berg & Hudson (zie ook de reader voor hun artikel) pleiten voor een rehabilitering: ze willen opnieuw gaan naar een breder kader. Ze zeggen dat er inderdaad niet zo’n grote gebeurtenissen zich hebben voorgedaan, maar ze stellen wel dat kleine gebeurtenissen grote gevolgen kunnen hebben. De maatschappij veranderde zeer grondig. Men mag niet enkel op economische groei focussen (productiviteit), maar ook naar andere dingen kijken. Men mag zich niet op de historische realiteit verkijken. Ze stellen de methodologie van Crafts in vraag:
- voor diverse (dynamische) sectoren is er geen betrouwbaar cijfermateriaal
- kwalitatieve vooruitgang valt niet te meten (bv. meerwaarde van betere of nieuwe producten). De realiteit kan niet altijd via cijfers gevat worden.
- de inputfactor arbeid wordt verkeerd geïnterpreteerd: de inschakeling van vrouwen en kinderen wordt niet verrekend. Eind 19de eeuw: terugdringing als antwoord op de crisis: niet om morele redenen, wel omdat men vond dat het beter was mannen tewerk te stellen en hen de arbeidsmarkt te laten beheersen. Dit wordt over het hoofd gezien.
- door te werken met nationale rekeningen, hou je helemaal geen rekening met het regionale niveau, wat net het meest belangrijk is. Groei was verschillend van regio tot regio.
- een periode van snelle technologische vooruitgang vertaalt zich niet noodzakelijk in sterke productiviteitsverhoging. Zeker als vernieuwingen heel vlug en op korte tijd plaatsvonden.
Enerzijds willen ze het begrip Industriële Revolutie verengen: omdat het een regionaal en sectoraal verschijnsel is, geen nationaal. De nationale data zijn weinig bruikbaar. Anderzijds willen ze het verbreden: de impact van de Industriële Revolutie is veel omvattender: men moet ook gaan kijken naar bv. arbeidssystemen, het demografisch verschijnsel, levensstandaard, etc. Met Berg en Hudson is nog niets afgerond, de discussie loopt nog steeds door.