Hoogmiddeleeuwse literatuur (11e - 13e eeuw)
- Gepubliceerd in Geschiedenis
- Lees 1162 keer
A. Cultuurhistorische context
Algemene schets
- economische heropleving
- feodale sociale structuur: nieuwe sociale groep: burgerij (marginale cultuur naast eenheidscultuur)
- bloei middeleeuwse eenheidscultuur
- literatuur vooral in teken van gedragscode van clerus en vooral aristocratie
Bloei aristocratische cultuur (!)
Verfijning door: - politieke gebeurtenissen
- economische heropbloei
- kruistochten (verfijnde Ottomaanse cultuur: vb. vork)
Afwijkende cultuur: hoofsheid: om aan te tonen dat ze anders zijn
Þ men is of hoofs, of boers
B. Aristocratische literatuur
Grote invloed
Kenmerken
- betekenis: vorstelijk hof centraal; voor, over en meestal door aristocratie geschreven; hoofse liefdesideaal (Arabieren, Antieke Cultuur, spel van jongere zonen) Þ onderscheidt onze cultuur van alle andere ter wereld.
- overdrachtsvorm: troubadours (onderdanigheid voor de liefde): reizen van hof naar hof, maar meestal vaste beschermheer; betaalde uitvoerder is jongleur (zwervend bestaan); uit alle sociale klassen, ook vrouwen; vb Bernard de Ventadour
- thematisch: trouw, bescherming van de zwakkere, hoofse liefdesideaal
→ 3 componenten:
* religieus: vrouw=heilige, liefde voor vrouw=liefde voor God
* politiek: eerbetoon aan vrouw=symbool voor trouw aan heer (steekspel)
* affectief: emoties die geen kans krijgen, beleefd in culturele sfeer
Alledaagse praktijk: vrouw heeft nog steeds ondergeschikte positie
Hoofse ridderroman
- thematiek: avontuurlijke heldendaden (dolende ridder), beproevingen die held moet doorstaan, aristocratische identiteit bevestigen, 3 vormen: klassieke, Britse en Oosterse ridderroman
- Klassieke ridderroman: helden uit Klassieke Oudheid; vb "Roman d'Aeneas", Hendrik van Veldeke
- Britse ridderroman: helden uit Britse cultuur (Arthurromans); vb: Chrétien de Troyes ('uitvinder' dolende ridder)
- Oosterse ridderroman: culturele invloed uit Midden-Oosten (kruistochten); vb: Floire et Blancheflor
Dierenverhalen
Inspiratie uit fabels; ironische kijk op hof; ondersteunt feodaliteit; vb: Roman de Renart.
C. Burgerlijke literatuur
Vagantenlyriek
- enkel Carmina Burana
- marginale kunstenaars, aan lager wal geraakte intellectuelen, grote culturele bagage (Latijn)
- drink- en dansliederen, hekeldichten, klaagliederen,…
Burgerlijk kortproza
Satire op clerus en burgerij (grof en boertig)