HET DUITSE IDEALISME

Inleiding

Duits idealisme biedt reeks van metafysische systemen, hoewel het uitdrukkelijk op Kant teruggaat. Verklaringen??

Idealistische elementen in filosofie van Kant

• Regulatieve ideeën worden gebaseerd op praktische rede (=het handelen, het willen)
• Uiteenzetting over de rede bevat basisbegrippen van de traditionele metafysica (bv. God, wereld, ziel, het Ik)
• Dualisme: vrijheid van het Ik  determinisme van de Natuur
• Er kan enkel over fenomenen worden gesproken en niet over het Ding – an – sich

Ontstaan van de Goethezeit

• Kenmerken periode

• Zowel verderzetting van als reactie tegen de Verlichting
• Aufklärung: Rede staat centraal  onstaan van een behoefte aan een filosofie die verder gaat dan een op fysica geconcentreerde theoretische rede
• Geist = oog voor cultuur en alle ermee verband houdende menselijke waarden

• Typische figuren

• J.G.Herder : evolutie van de mensheid: ontwikkeling naar een hogere vorm van Christendom

+ fundamentele eenheid tussen Natur en Geist

• J.W.Goethe: wetenschap aanvullen met kunst

+ streven naar de ‘edele mens’

• F. Schiller: geschiedenisfilosofie in teleologische zin: zoeken naar synthese tussen Natur en Geist

+ hecht groot belang aan esthetische opvoeding (kunst als contact met geestelijke dimensie)

• F.H.Jacobi: Geistige als bovenzinnelijke, ware en goede

+ ‘wereld van het hart’ benaderen vanuit het geloof

• Samenvattend: nieuwe waarden

• Vrijheid en scheppingsdrang van de mens
• Nieuwe culturele waarden zoals kunst, taal en geschiedenis (als vooruitgang gezien)
• Nieuwe ethiek die nadruk legt op de edele mens
• Het schone dat als belangrijke categorie wordt geïntroduceerd

• Thema’s van de romantici

• Het ongrijpbare en onzegbare (onwezenlijk ‘Weltgefühl’)
• Natuur is niet alleen wat de fysica ervan zegt, maar krijgt een magisch – mythische realiteit
• Moraal beklemtoont het belang van het individuele en van het ogenblik; opgaan in het onmiddellijke wordt als belangrijk en waardevol beschouwd
• Nieuwe religieuze belangstelling

• Conclusie

• Ontstaan uit synthese van idealistische elementen in het denken van Kant en belangstelling voor de ontwikkeling van de ‘Geist’ in de Goethezeit
• Spiritualisering van de wereld omdat God wegvalt als grondslag
• Wereld evolueert naar een hoger stadium
• Kantiaanse Ik wordt geïdentificeerd met het ‘Geistige’

 gevolgen

1. analyse van het Ik kan wetten van de Geist blootleggen
2. 2. ontwikkeling van de werkelijkheid (Geist) valt samen met ontwikkeling van een bewust ik (geest)