De “ijzeren” tiende eeuw

Er zijn zeer weinig bronnen overgeleverd uit de vroege middeleeuwen, en de overgeleverde zijn weinig representatief. Na het uiteenvallen van het Karolingsche Rijk herstelden bepaalde gebieden zich, maar de Lage Landen niet. Rivieren zorgden wel voor een bindende rol binnen het gebieg, hoewel de Nederlanden door de politieke evolutie gemarginaliseerd raakten tussen Frankrijk en het Duitse Rijk. Daardor konden er machtige landsheerlijkheden ontstaan. West-Francië werd verbrokkeld door de feodaliteit, waardoor bijvoorbeeld Vlaanderen zijn macht kon vergroten. Dit gebeurde eerst naar het zuiden, tot aan Amiens, en later naar het oosten.

Over de Schelde was immers veel gebeurd. In 911 waren de Karolingers uitgestorven en de hertogen van Frankenland (één van de vier stamhertogdommen) werden koning. De Ottonen probeerden met de “Rijkskerk” (het geven van bestuur van wereldlijke territoria aan geestelijken) de verbrokkeling van het feodalisme tegen te gaan. Door hun tegenwoordigheid als Roomse keizers, schonken de Duitse koningen veel aandacht aan hun positie in Italië. Daardoor kon de verbrokkeling binnen Duitsland voortduren, en duurde het tot de 19^e eeuw voor de Duitse eenmaking een feit was. Lotharingen kende geen etnische identiteit, en pogingen om het als een apart koninkrijk te laten voortbestaan mislukten. Otto I benoemde zijn broer, aartsbisschop van Keulen, tot hertog van Lotharingen (953). Na zijn dood werd het gebied in twee delen opgesplitst: Opper-Lotharingen (het huidige Franse Lorraine) en Neder-Lotharingen (grofweg de Nederlanden ten oosten van de Schelde). De plaatselijke adelijke families verzetten zich tegen keizerlijke inmenging, en zorgden voor nog minder interne samenhang.