De economische structuur van het wereldsysteem

Om zicht te krijgen in de vele processen die in de wereld plaatsvinden, gebruiken geografen vaak de systeembenadering. Bij de benadering van dit boek is in de eerste instantie gekozen voor een economische invalshoek. Economische factoren speelden immers al een grote rol bij de samenhang in de wereld.

Een systeem bestaat uit elementen met onderlinge relaties. Tussen de bijna 200 landen bestaan politieke en economische relaties, die samen met elkaar het economische wereldsysteem vormen. Verandering in het ene land heeft altijd positieve of negatieve gevolgen voor andere landen. Aardrijkskundigen komen tot de volgende groepering in regio’s:

1. Centrum of kernregio’s. Hierin liggen de economisch hoog ontwikkelde landen. Geavanceerde technologie en kennis zorgen voor een enorme arbeidsproductiviteit. Er wordt grote variatie aan industriële goederen en diensten geproduceerd. In de diensten sector worden in de hoofdkantoren van internationale beslissingen van economische activiteiten over de hele wereld genomen. Die besluiten hebben grote gevolgen voor andere landen, zowel binnen als buiten het centrum. Omdat naast de economische macht zich in deze regio’s ook de politieke macht concentreert, zijn ze instaat grote invloed uit te oefenen op andere staten in het wereldsysteem.

2. Semiperifere regio’s nemen een middenpositie in tussen het centrum en de periferie. Een groot deel van de afzet van industrieproducten vindt in het centrum plaats en de positie wordt vooral herkenbaar aan de behoorlijke industrialisatiegraad.

3. In perifere regio’s zijn de economische activiteiten sterk afgestemd op het belang van het centrum en de semiperiferie. De economische structuur en export is erg eenzijdig gericht op primaire producten. Deze bestaat vaak uit enkele ruwe grondstoffen of agrarische producten.