De aard van de Noord-Nederlandse cultuur 1625-1648

De bloei van de kunst en cultuur verbindt men met de 17^e eeuw en men noemt haar Nederlands. Het is inderdaad zo dat de concentratie van talent in de 17^e eeuw uniek is. Veel moeilijker ligt de term Nederlands, in deze betekenis enkel betreking hebbend op de Republiek. Het valt niet te ontkennen dat heel wat grote namen worden gedragen door immigranten uit de eerste en tweede generatie. Bovendien hebben de Nederlanders zich in de 17^e eeuw zeer vaardig getoond in het toepassen en ontwikkelen van uitvindingen die reeds in het buitenland waren gedaan, bv. de wisselbank, de vestingbouw.

Cultuur is echter niet alleen vernieuwing, ze is altijd gebouwd op het overgeleverde erfgoed. Er is veel getwist over de vraag of de Nederlandse 17^e eeuwse cultuur erasmiaans of calvinistisch was. Wat op zich een zinloze discussie is.

De letterkunde van de 17^e eeuw wilde de lezer een boodschap meegeven, poëzie moest de verwoording zijn van een algemene waarheid. Streven naar harmonie lag besloten in alle kunsten en wetenschappen, de nobelste gedachte moest gevat zijn in de schoonst vorm. Twee beroemde voorbeelden uit de 17^e eeuwse letterkunde zijn Daniël Heinsius en Jacob Cats.

Cats probeerde met zijn gemoedelijke grappen en huiselijke taal een groot publiek te bereiken en te amuseren. Hij toonde zich een meester in de harmonie.

Heinsius schreef treurspelen in de stijl van Seneca, maar hij verhefte ze volgens de normen van die tijd door er christelijke elementen en waarden in op te nemen.