Bronnen van de vroegmoderne tijd

1. bepalingen indeling van bronnen

• verhalende bronnen
• niet-verhalende bronnen
  • diplomatische bronnen
  • bronnen van de sociale boekhouding

2. verhalende bronnen

2.1. de geschiedschrijving

2.1.1. kronieken

• een analytisch-chronologische vertelling van gebeurtenissen, zonder grote samenhang, waarin vaak kopieën van documenten en soms zelfs originele over genomen worden
• vooral stedelijke kronieken
  • Chronyke van Gent door Jan Van Den Vivere
  • Kroniek van Antwerpen door Jan Frans en Jan Baptist Van der Straelen

2.1.2. dagboeken die niet autobiografisch bedoeld zijn

• belangrijk voor mentaliteitsgeschiedenis
• voorbeelden
  • dagboek van Marcus Van Vaernewijck
  • dagboek van Godevaert Van Haecht
  • dagboek van Cornelis en Filips van Campene

2.1.3. humanistische geschiedschrijving

• verzorgd Latijn, rationele en kritische inslag, belang van de stijl
• Jacobus Meyrus: Compendium Chronicorum Flandriae en Annales Rerum Flandricarum
• Pontus Heuterus: Opera historica omnia burgundica, austriaca en belgica

2.2. de autobiografische bronnen

2.2.1. dagboek

• bijna gelijktijdig met de gebeurtenissen opgesteld
• weerslag van wat iemand meemaakt, voelt en denkt
• mogelijk zelfbedrog

2.2.2. reisverhaal

• Lodovico Guicciardini: Descrittione di tutti i Paesi Bassi
• Derival: Le voyageur dans les Pays-Bas Autrichiens
• Shaw: Essai sur les Pays-bas autrichiens

2.2.3. autobiografie

• vanuit de oudheid doorgegeven in de middeleeuwen naar de vroegmoderne tijd
• M.E. de Montaigne, Les Essais
• J.J. Rousseau: Les Confessions

2.2.4. mémoires

• belangrijkste bronnen
• verschonende, rechtzettende functie
• de Mémoires van Saint-Simon

2.2.5. brieven die autobiografisch zijn

• vooral private correspondentie

2.3. publicistische bronnen

2.3.1. vlugschriften (vliegende bladen)

• algemeen verspreid geschrift dat een concreet feit bespreekt of beschrijft
• kenmerken
  • actualiteit
  • openbaarheid
  • gericht op een bepaald feit
• indeling
  • om iets bekend te maken
    • officieel, vanuit de overheid
    • niet-officieel
  • om te overtuigen (= pamflet)
    • de Mazarinades, n.a.v. de Fronde
    • Filips van Marnix van Sint-Aldegonde in de Nederlanden

2.3.2. kranten

• kenmerken
  • actualiteit, gericht op feiten en openbaarheid
  • periodiciteit, regelmatige en continue verschijning
• oudse courantier: Abraham Verhoeven
• Frankrij:k: La Gazette, Théophraste Renaudot: propagandisch

2.3.3. brieven

(maar doorgaans onder de niet-verhalende bronnen)