Markteconomie

In een markteconomie steunt de allocatie (toewending) van productiefactoren en van producten volledig op het prijsmechanisme. Potentiële kopers en verkopers vinden elkaar dan in een algemeen ruilsysteem.

Er zijn 3 grote kenmerken:

• Goederen worden slechts verkocht en productiefactoren ter beschikking gesteld voor zover de eigenaars ervan een vergoeding ontvangen. Omgekeerd zullen kopers ook slechts verwerving overwegen als ze aan het product een grotere waarde hechten als aan de tegenprestatie.  steunt dus op vrijwillige en wederzijdse voordelige ruil.
• Het marktmechanisme is een gedecentraliseerd allocatiesysteem. Via de aankoop en verkoop wordt er informatie geleverd die de samenstelling van de productie bepaalt.
• Het marktmechanisme steunt eveneens op het beloningsprincipe: het aanbod wordt gemotiveerd door de prijs. De relatieve prijzen bepalen de samenstelling van het productiepakket. Het initiatief tot productie gebeurt vanuit in private ondernemingen, met als drijfveer winstmaximalisatie. De rol van de overheid is tot een minimum herleid: financiën, ordehandhaving, defensie en buitenlandse zaken. De motor van de economische activiteit is concurrentie -> het continue streven naar meer welvaart.

De koopkrachtverdeling is niet steeds goed verdeeld. Dit heeft als gevolg dat de overheid steeds meer gaat ingrijpen op sociaal vlak.

Soms is er ook een gebrek aan efficiëntie wanneer de marktprijs slechts bepaald wordt door bedrijven met een machtsoverwicht.

De markteconomie is dynamisch, ze zal op wijzigingen in behoeften direct reageren met veranderingen in relatieve prijzen. Als er minder vraag is, gaan de prijzen dalen, en gaan bedrijven failliet of het kapitaal wordt naar een andere sector gedraineerd. Overschakeling van productiefactoren tussen sectoren kan resulteren in leegstand en werkloosheid.  cumulatieve bewegingen in negatieve zin.

Als het probleem blijft aanhouden gaat de overheid ingrijpen door bv. de import van de door de concurrentie ingevoerde goederen te verminderen.

De werking van een markteconomie is gebaseerd op afbakening en het afdwingbaar maken van private eigendomsrechten.

Commons: gemeenschappelijke weidegronden, oceanen, ozonlaag,…

Free riders: individuele huishoudingen die naar een maximaal persoonlijk nut op korte

termijn streven en de activiteiten van hun kosten op anderen afwenden.

 egoïstisch, naar de visie van voor wat, hoort wat.

 de overheid grijpt dan in met wetgeving en regelgeving zodat de

de instandhouding van gemeenschappelijk eigendom verzekert wordt.