Herverdelende werking van de sociale zekerheid

Het stelsel van de sociale zekerheid zorgt voor een zekere mate van inkomensherverdeling. Deze herverdeling van het inkomen vindt vooral plaats tussen de actieven en degene die recht hebben op een uitkering.

Het sociale zekerheidssysteem zorgt voor zowel een verticale als horizontale herverdeling van het inkomen, terwijl de personenbelasting, die eerder al werd besproken, enkel een verticale herverdeling van het inkomen teweegbrengt. Bij de verticale herverdeling gaat het om de inkomensherverdeling tussen huishoudens of individuen in verschillende inkomensklassen, de zogenaamde herverdeling van rijk naar arm. Deze verticale herverdeling komt tot stand doordat mensen met een hoger inkomen meer bijdragen aan de RSZ moeten betalen, terwijl mensen met een lager inkomen meer uitkeringen ontvangen. Horizontale herverdeling daarentegen, is de herverdeling van het inkomen van het ene huishouden (of individu) naar een ander huishouden (of individu) binnen dezelfde inkomensklasse, bijvoorbeeld van gezonden naar zieken, van gezinnen zonder kinderen naar gezinnen met kinderen, van jongeren naar ouderen, etc.

We kunnen besluiten dat vooral het effect van de verticale herverdeling van het inkomen, teweeg gebracht door de sociale zekerheid, zeer belangrijk is. Lager inkomensgroepen (de uitkeringsgerechtigden) profiteren van dit stelsel, terwijl de bijdragen vooral betaald worden door de hogere inkomensgroepen (de werkenden). Wat ook wil betekenen dat mensen met een lager inkomen welvaart bij krijgen en mensen met een hoger inkomen een deel van hun welvaart moeten afstaan.

De herverdelende werking van de sociale zekerheid is grafisch zeer goed te zien, indien we een Lorenz-curve tekenen.

Curve nummer 1 geeft de verdeling van het inkomen voor de sociale zekerheidsbijdragen weer. Curve nummer 2 geeft de inkomensverdeling na de sociale zekerheidsbijdragen weer. Curve nummer 2 ligt zichtbaar dichter bij de 45°-lijn, die een gelijke verdeling van het inkomen weerspiegelt, waaruit we besluiten dat de inkomensongelijkheid kleiner is geworden na de sociale zekerheidsbijdragen.