• Karel Martel

Macht

Karel Martel kon niet ongestoord de macht uitoefenen

- gekonkel van hoge edelen en naburige vorsten

- invasies van Moslims vanuit Spanje, tegengehouden bij Tours door leger van Karel Martel (veldslag van Poitiers 732)

* opwerping tot onbetwist heerser Aquitanië en versterking van macht

* veel volgelingen en getrouwen

* tribuut opleggen en land confisqueren (ook op kerkelijke eigendommen)

741

ambtsgebied verdeelt onder zijn 2 zonen:

- Karloman: oostelijk deel

- Pipijn III de Korte: westelijk deel

Zoon uit een 2^de huwelijk maakte ook aanspraak op de erfenis + de frustratie van edelen uit de onderworpen perifere gebieden: grootschalige geweldplegingen.

• Pepijn III

751

Pipijn III de Korte wordt door de Paus tot koning van de Franken verheven:

- bescherming voor pauselijke territoria

- einde fictie Merovingisch koningschap en erkenning gezag Karolingers

=> Dit was een ruilrelatie: bescherming voor legitimatie

Legitimatie

De Karolingers hadden deze legitimatie nodig:

- concurrerende hertogen en graven

- ze hadden ooit beslag laten leggen op kerkelijke bezittingen

- buitenechtelijke stamvader

- dynastie gefundeerd op eliminatie erfgenamen

• Relatie paus – Karolingers

- ruggesteun voor uitbouw meer geïnstitutionaliseerde regeringsvorm

- kerk hoeders Latijn: extra waardering voor klassieke tradities

• Monopolie

Monopolie op het Frankische koningschap vanaf de 5^de eeuw:

- beschouwd als patrimoniaal bezit

- aanspraak voor alle mannelijke erfgenamen:

* heeft nooit geleid tot extreme territoriale fragmentatie

* maar: uiterst zelden slechts 1 koning

• Koersverandering

Koersverandering met Chlotarius II:

- was alleenheerser, maar benoemd zijn zoon Dagobert in 623 tot onderkoning

- zijn rijk wordt opgedeeld in 2: Neustrië + Bourgondië en Austratië

Sindsdien zijn er gewoonlijk, tot de Karolingische machtsovername, 2 Frankische rijken geweest => heel belangrijke opdeling: Frans – Duitse as verschijnt voor het eerst!

• Aristocratie

2.VII

Aristocratie: sterke invloed vanaf de 2^de helft van de 7^de eeuw:

Hofmeiers

- hofmeiers (maiores domus) steeds nadrukkelijker op de voorgrond;

- geslacht van de Pipiniden monopolie op hofmeierschap (begin 7^de eeuw), zowel in Neustrië als in Austratië;

Karel Martel

- Bastaardzoon van Pippijn II, verkrijgt hofmeierschap door broedermoord, adellijke coalities en geweld

- Krachtige figuur: heeft moeten knokken met eigen familie om zijn positie als hofmeier

- Stelde als eerste de Merovingische vorsten absoluut in zijn schaduw: had reële macht in handen

- Durfde koning niet van troon te stoten, had sacrale legitimiteit door afstamming

- Reputatie: 732: Slag bij Poitiers = 1 van de grote successen van Karel Martel => invloed in Aquitanië, Provence en Bourgondië

- Oorlogen kostte veel middelen => ‘oplossing’ = confisqueren van kerkelijke gronden om ze te geven aan zijn getrouwen (> Gefolgschaften)

Pepijn III

- Pepijn III de Korte = zoon van Karel Martel

- 1^ste Karolingische koning

Erfopvolging

De wet beperkte erfopvolging van koningen tot de mannelijke lijn, vrouwen waren dus uitgesloten: eindigden meestal in kloosters, niet altijd vrijwillig.

Brunhilde

= weduwe van een Merovingische koning, zij heeft grote rol heeft gespeeld in verschillende erfopvolgingen, eliminaties en benoemingen van hoge geestelijken.

• Recuperatie

- Periode spreekt heel lang tot de verbeelding

- Clovis als stichter van de Franse natie? > Le Pen (Front National)

- Karel de Grote als stichter van Europa? > Karel – de – Groteprijs

=> politieke recuperatie van de geschiedenis !

• Clovis

Laat Franken zich ontwikkelen tot belangrijkste volk van Europa

=> MAAR: Frankisch rijk wordt door de Salische Wet keer op keer slachtoffer van verbrokkeling (erfrecht van de zonen)

- Dynamiek van de handel in de vroege ME verrast ondanks een overwegend agrarische economie met geringe graad van commercialisering.

- Het is moeilijk juist beeld te krijgen. Ook niet van de fenomenen ‘markt’ en ‘stad’ in de vroege ME.

- Handel in handen van aristocratie, daardoor meer gericht op ‘centrale personen’ in plaats van op ‘centrale plaatsen’, waardoor nog geen noodzaak aan steden in de betekenis van regionale verzorgingscentra.