Item gefilterd op datum: december 2012

• taalaanleg zit links vanaf het begin van de ontwikkeling
  • vroege éénzijdige beschadiging: taal ontwikkelt slechter bij links- dan rechtszijdige beschadiging
  • relatieve grootte van de linker planum temporale (in temporaal kwab: spraak begrijpen) correleert met rechtshandigheid (zo ook bij apen), en met taalbegrip bij kinderen

taal in LH = genetische aanleg

• 1 puur rechtshandig (ca. 85%)
  2 mixed-handed (sommige taken linker hand, andere rechter hand: bv. Leonardo da Vinci)
  3 ambidextrous (< 1%; even goed met beide handen in elke taak)
  4 puur linkshandig (ca. 12%)
  • één-eiïge tweeling soms verschillend: niet alleen genetisch
  • apen: (alleen) communicatie met de rechter hand

• mogelijke verklaring (Klar, 2003)
  • dominant gen voor rechtshandigheid
  • een recessief gen voor toevallige links- of rechtshandigheid
  • dit model verklaart de verdeling van links- en rechtshandigheid, maar zo’n gen is (nog?) niet gevonden

• negatieve gedragseffecten
  • minder geoefende bimanuele taken zijn moeilijker
  • lab.taken: informatie in één gezichtsveld is niet beschikbaar voor de andere hemisfeer (bv. niet verbaliseerbaar, wel aanwijsbaar)
  • direct na operatie: twee verschillende doelen (‘with your right hand, you correct what the left has done’)
  • hersenen leren er mee om te gaan door

- commissures te gebruiken, LH onderdrukt vaak RH

- strategie bv. fronsen (door RH) om LH te informeren

• voordelen split-brain patiënten
  • onafhankelijk gebruik van beide handen
  • hemisferen worden beter in hun specialisatie

• epilepsie: extreme synchronisatie van electrische oscillaties
  • tekort aan GABA (onvoldoende inhibitie)

- mogelijke oorzaken: erfelijkheid, trauma, vergiftiging, tumor

• extreme behandeling: doorsnijden corpus callosum voorkomt verspreiding naar andere lichaamshelft & vermindert aanvallen
• = split-brain patiënt

• subcorticale verbindingen tussen hemisferen

• verbindt gelijksoortige

neuronen in linker en

rechter hemisfeer

• zien
  • dieren met de ogen aan de zijkant: volledige kruising
  • mensen en sommige dieren: kruising van gezichtsveld

- linker gezichtsveld  rechter hersenhelft, en vice versa

• horen
  • beide oren  beide hemisferen
  • een hemisfeer geeft iets meer aandacht aan het geluid van het contralaterale oor

• internet: “Een goede of minder goede samenwerking van beide hersenhelften uit zich op tal van wijzen, onder andere in de wijze waarop armen en benen met elkaar samenwerken, of men contact heeft met alle delen van het lichaam en de eigen gevoelens, daarover kunnen praten en deze kunnen uiten.”
• onzin!
  • bijna alle taken gebruiken sowieso beide hemisferen
  • persoonlijkheid wordt niet bepaald door slechte communicatie tussen hemisferen
  • teveel speculatie op basis van een ‘paar’ verschillen tussen linker en rechter hemisfeer

• sommige functies zijn gelateraliseerd
  • bekendst: taal (meestal, grotendeels) links; bij twee taalcentra (links en rechts): vaak stotteren
  • linker hemisfeer (LH): analytisch, logisch, exact rekenen, grammatica, actiegericht
  • rechter hemisfeer (RH): holistisch, intuïtief, schattend rekenen, intonatie, aandacht-gericht, emotieherkenning, ruimtelijk
  • lees ‘B’: meer LH activiteit (analytisch)

lees ‘H’ : meer RH activiteit (holistisch)

• overdrijf het effect van lateralizatie echter niet…

• lichaam-hersenverbindingen
  • contralateraal (gekruiste hemisferen), gevoel, visus, spieren ledematen, ~gehoor
  • bilateraal: rompspieren, gezichtsspieren
  • ipsilateraal: smaak, reuk

• oorzaak kruising onduidelijk
  • wellicht is in de evolutie de kop 180° gedraaid t.o.v. romp (vgl. insecten)