Item gefilterd op datum: december 2012

• EEG en EOG (ElectroOculoGram) hebben 5 slaapfasen aangetoond

• 4 NREM (=non-REM) stadia
  • duidelijke stadia: 2 en 4
  • (stadia 1 en 3: overgangsfasen)
  • (soms dromen)

• stadium 1: alfa golven: relatief veel activiteit 8-12 Hz

• stadium 2
  • sleep spindles: beta golven: 12-14 Hz golven gedurende ½ sec
  • K-complex: golf met grote amplitude blue line: EEG from 1 electrode

• stadium 3 & 4: slow wave sleep (SWS), diepe slaap, langzame ademhaling en hartslag
  • stadium 3: deltagolven: langzame onregelmatige (4 Hz) EEG golven
  • stadium 4: 50%=langzame EEG golven (regelmatiger dan in stadium 3)

• verklaring lagere, krachtiger golven: meer slaap  gelijkmatigere elektrische activiteit (synchronisatie)  lagere en sterkere EEG frequenties

• REM-slaap (Rapid Eye Movement)
  • =paradoxale slaap in dieren, want
    • spierontspanning suggereert diepe slaap
    • hoge EEG activiteit en snelle oogbewegingen suggereren lichteslaap
  • variabele ademhaling, hartslag, bloeddruk
  • vaak dromen

• cyclus: wakker  stadium 1  2  3  4  3  2  REM (90 min)
• vroeg in slaap met name stadia 3 en 4; later meer REM
• 15% van de slaap in REM, 4 of 5 maal 20 min
• na deprivatie van REM slaap: meer REM slaap

• bewustzijnsveranderingen
  • hersendood: geen hersenactiviteit (na >24u: ‘hersendood’)
  • vegetatieve staat: wel circadiane fluctuaties in hersenactiviteit
    • bv. autonome reakties op pijn (kan jaren duren)
  • coma: geringe hersenactiviteit (duurt weken)
  • verlaagd bewustzijn (soms wel doelgericht gedrag en reaktie)
  • slaap

• SCN: deel van hypothalamus = belangrijkste sturing voor dag-nacht ritme
  • eigen ritme
  • bijgestuurd door licht via retinale ganglioncellen

• ook andere hersengebieden hebben een eigen ritme (zelfs individuele cellen)
  • SCN coördineert

• SCN bepaalt activiteit in de hersenen

pijnappelklier (=pineal gland=epifyse)  melatonine

• melatonine productie met name ’s avonds  slaperig
  • oraal toegediende melatonine maakt slaperig binnen 2 u

• fruitvliegjes: gestuurd door een teruggekoppeld systeem
  • gen-gestuurde synthese van bepaalde eiwitten (per [period] & tim [timeless]) neemt toe gedurende de dag
  • terugkoppeling: door verhoogde concentratie wordt de productie geremd (de vlieg wordt slaperig)
  • geen synthese van per en tim gedurende de nacht  concentratie neemt af
  • dit ritme wordt echter verstoord door licht in de avond/nacht
  • werkt ook zo bij zoogdieren
  • slaapstoornissen soms verklaarbaar door gemuteerde genen

• = slaap-probleem bij reizen tussen tijdzones

• aanpassen bij jet lag (na aankomst)
  • ga naar bed op normale (lokale) tijd
  • maak goed gebruik aanwezige Zeitgeber (blootstellen aan licht e.d.)
  • melatonine 2-3 u voor slaaptijd

• regelmatige jet lag (piloten, stewardessen)  verhoogde cortisolconcentratie  afsterven hippocampale cellen  geheugenproblemen

• slaap is korter indien overdag geslapen wordt; slaaptekort geeft grotere foutenkans

• aanpassing verbetert door realistische lichtniveaus
  • zeer fel licht ‘s nachts & volledig donker overdag
  • activiteit alleen is onvoldoende als Zeitgeber

• komt to uiting in
  • slaap, eten (honger), drinken, lichaamstemp.,hormoonspiegel, urineproductie, medicijngevoeligheid

• beïnvloed door ‘Zeitgeber’
  • m.n. licht
  • ook activiteit, lawaai, eten, temperatuur

• aanpassing aan ~23-25-urig etmaal mogelijk (dus alleen rond de 24u)
  • zeer robuuste biologische klok
  • kan langzaam veranderen

• merkbaar
  • post-lunch dip, laat naar bed in het weekend: maandag-ochtend om 7 u is de biologische klok pas op 5 u
  • ploegendienst, jet-lag

• endogene ritmen
  • circannuaal ritme (circa-annual; ongeveer een jaar): interne kalender voor de tijd van het jaar
    • vogeltrek (bv. vogels vliegen op tijd terug naar het noorden zonder externe invloeden)
    • winterslaap

• maandelijks: menstruatie

• circadiaan ritme (circa-dian: ongeveer een dag): intern klok

• fenomenen bij het slapen en dromen
• rol en werking biologische klok
• slaap & hersenen
• slaapstoornissen
• doel slaap

• cellen: koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, zwavel, & fosfor
• fosfor is onderdeel van
  • DNA en RNA
  • denosine trifosfaat (ATP) (in mitochondria)  adenosine difosfaat (ADP) + fosfaat + energie
• NASA
  • in gifmeer van Mono Lake (California): bacterieën met arsenicum ipv. fosfor voor opbouw DNA en RNA
  • leven is dus niet afhankelijk van fosfor (en wellicht van andere elementen)
• nu: twijfel over vervuild monster