Item gefilterd op datum: december 2012

• Hans Selye (1979) (“father of stress”)
  • stress = “nonspecific response of the body to any demand made upon it”
  • elke bedreiging lokt een algemene respons uit: general adaptation syndrome,
  • fasen:

1. alarm: versterkte activiteit sympatisch zenuwstelsel

2. resistance: sympatische activiteit neemt weer af, bijnierschors (adrenal cortex): cortisol ↑  versterkt afweer en genezing

3. exhaustion: verminderde werking CNS en immuunsysteem

• het lichaam is niet gebouwd op langdurige stress (wel op korte periodes)
  • betere definitie stress= “events that are interpreted as threatening (…) which elicit physiological and behavioral responses”

• lichaamseigen: endogenebenzodiazepines (endozepines)
  • afgegeven door glia-cellen
  • zelfde receptoren als benzodiazepines
  • heeft tegengestelde werking als benzodiazepines: versterkt angst  optimaal angstniveau (niet te laag, niet te hoog) 

• angstmedicijnen hebben effect op de amygdala-synapsen
  • CCK transmitter versterkt angst & schrikreflex (en verhoogt bij angst)
  • GABA transmitter vermindert angst

• benzodiazepines (diazepam=valium, librium, xanax)
  • werken o.a. in op de amygdala, hypothalamus, midbrain
  • versterken werking van GABAA op (GABA) Cl- kanalen  hyperpolarisatie  neuroninhibitie
  • verminderen angst en schrikreflex
  • nadeel bijwerkingen: werkt ook op thalamus, cerebrale cortex

veel slapen, verminderd geheugen, blokkeert epileptische aanvallen

• amygdala leasies  emotie & waarneming
  • hebben wel emoties
  • bemoeilijken emotionele verwerking complexe stimuli bv. herkenning betrouwbare gezichten
  • geen aandacht voor emotionele aspecten van gebeurtenissen
  • geen herkenning emoties op foto’s van gezichten, met name angst (fear) en afschuw (disgust)

• paniekstoornis: episodes van extreme activatie van het sympatisch systeem
  • eigen interpretatie: angst
  • hyperactieve amygdala
  • vicieuze cirkel: angst voor angst
  • ‘the only thing we have to fear is fear itself’ (Winston Churchill)

• fMRI: amygdala activatie bij waarnemen allerlei emoties (m.n. angst) = mede afhankelijk van kijkrichting anderen

amygdala reageert met name bij onduidelijke situaties (voor de waarnemer): bang aankijken of boos wegkijken

• amygdala reageert zelfs bij:

- subliminale (onbewuste) waarneming

- cortical blindness

autonome reacties, bv. zweten

• dus: gevoel is onafhankelijk van bewustzijn (James-Lange: cognitie  actie  gevoel)

• amygdalaschade voorkomt aanleren angstreakties

• toxoplasma gondii cyclus gebaseerd op amygdala-disfunctioneren
  • parasiet  tast amygdala in ratten aan
  • angstloze rat  gegeten door katten
  • parasiet vermenigvuldigt zich in de kat
  • parasiet in kattenuitwerpselen  gegeten door ratten
  • etc.

• apen: amygdala schade  syndroom van Klüver-Bucy
  • tam en rustig, weinig angst
  • sociaal onaangepast (niet bang voor regels en leiders)
  • niet bang voor slangen en onbekende mensen, meer toenadering

• activiteit nucleus accumbens is situatie afhankelijk: naderen of vluchten

• Engels maakt onderscheid tussen vormen van ‘angst’
  • ‘fear’: neiging te vluchten
  • ‘anxiety’: gevoel dat er iets gevaarlijks gebeurt (zonder vluchtneiging)

• aangeboren fear: schrik (startle) reflex door lawaai
  • reflex is snel (200 ms): werkt rechtstreeks van oor via medulla en pons  spierspanning nek (nekbescherming)

• modererende (versterkende/verzwakkende) invloed van reflex
  • door humeur en eerdere ervaring
  • werkt via amygdala (onvangt pijn, visuele, auditieve signalen)

• intensiteit van de schrikreflex = indicator voor momentane angst / ontspanning

• amygdala geeft angstsignaal o.g.v. waargenomen stimuli
  • amygdala activiteit  negatieve emoties

• input amygdala: pijn (bruin), visuele (blauw) en auditieve (groen) informatie
• output amygdala

- pons  schrikreflex

- hypothalamus  autonome reakties (bloeddruk)

- prefrontaal  gedragsresponsen: o.a. vluchten

• let op: verlaagde serotonine geeft ook depressie (≠ agressie!)
  • anti-serotonine middelen geven soms agressie, soms depressie

serotonine effecten complex en niet altijd voorspelbaar

• ook: prozac tegen depressie
  • remt heropname serotonine, verhoogt serontonine concentratie

• 5-HIAA turnover hoog in herfst en winter (meer depressie)

• lage 5-HIAA & agressie correleren(geen voorspellingen per individu)
  • lage concentratie 5-HIAA bij geweldsplegers and gewelddadige suïcidalen (niet bij andere criminelen)
  • maar gedurende agressie: verhoogde serotonine synthese!?
• dieet
  • met veel tryptofaan (en weinig fenyl-alanine, concurreert bij bloedhersenbarrière) meer serotonine  minder agressie
  • bv. geen aspartaan, maïs
• erfelijke aanleg agressie (& angst) verschilt via diverse genen, o.a.
  • gen voor tryptofaan-serotonine omzettingsenzym - correleert met woede en angst
  • gen voor heropname serotonine - correleert met grotere angst, verminderde agressie
  • gen voor MAO productie (enzym dat serotonine afbreekt): minder MAO en ooit mishandeld zijn - correleren met gewelddadigheid

• agressief gedrag correleert negatief met serotonine turnover
  • turnover: serotonine afscheiding en opname door presynaptische neuronen
  • indicator: lage concentratie 5-HIAA in bloed, urine, cerebrospinale vloeistof
  • lage 5-HIAA concentratie ~ aggressie

• apen met lage turnover vochten veel, stierven jonger
  • lage serotonine turnover verdwijnt vermoedelijk niet omdat (beperkte) agressie evolutionair voordelig is