Menu

Item gefilterd op datum: december 2012

ECONOMISCHE INTERACTIES vroegmoderne tijd

 Europa aanvankelijk belangrijk voor zilver (Antwerpen !), na 1550 kwam hier echter een einde aan

 Amerika: handelsmogelijkheden beperkt

  • Noord-Amerika: export van dierenhuiden, rest had nauwelijks exportproducten
  • Vnl. Ontginning van edelmetalen en exploitatie van plantages
  • 1550: ontdekking zilvermijnen van Zacatecas, Potosì en Guanajuato

 Quinto real (supra)

aandeel van Atlantische handel in Europese economie bleef beperkt

5.3 ECOLOGISCHE VERANDERINGEN: DE COLUMBIAN EXCHANGE

Alfred Crosby ‘ the Columbian Exchange’

 proces van biologische uitwisseling van zowel ziektekiemen als gewassen en dieren (  verscheping van runderen, paarden, schapen en varkens

Lees meer...

CULTURELE CONTACTEN: AFRIKA, AZIË EN AMERIKA

Afrika

 voor komst van Portugezen reeds deel van de trans-Saharahandel met Aziatisch-Arabische wereld en MZ gebied

 grootschalige slavenhandel veranderde demografische structuren in West-Afrika

Azië

 gevestigde handelsnetwerken en grootschalige rijken lang voor komst van Europeanen

 handel was voor Europeanen enkel mogelijk in bepaalde niches

 maritieme superioriteit (vb. Scheepsartillerie) stond hun toe de handel op de Indische oceaan te domineren; echter slechts marginaal verschijnsel tussen de grote Aziatische rijken

Amerika

 kolonisatie leidde tot decimering van de inheemse bevolking + vernietiging van haar politieke structuren, economische systemen en culturele gebruiken

 Spaans-koloniale maatschappij werd ingedeeld op basis van etnische verschillen

 cfr. Supra

 etnische vermenging ging samen met een culturele vermenging: ménissage

 grote verscheidenheid aan culturele mengvormen met inheemse, Europese en Afrikaanse elementen

 geestelijkheid heeft stempel gedrukt op Amerikaanse maatschappij

 administratieve taken, onderwijs, sociale hulp, grote invloed op wetenschap en kunst !

 Rooms-katholicisme is hierdoor tot diep in 20e E dominante maatschappelijke kracht gebleven in Amerika

Lees meer...

HET ATLANTISCH SYSTEEM

 vraag naar Afrikaanse slaven nam toe met de groei vd suikerteelt in Brazilië en de West-Indische eilanden

 in totaal wss 8 à 10 miljoen slaven verscheept naar Nieuwe Wereld

 deel van groter handelscircuit; Het Atlantisch systeem (supra)

Lees meer...

Itinerario, voyage of schipvaert

- Jan Huygen van Linschoten: zowel in Sevilla als Lissabon verbleven, werkte vanaf 1584 als klerk voor aartsbisschop van Goa en vertrok samen met hem naar de Westkust v Indië

- Kopieerde cruciale nautische gegevens ed en gaf deze door aan de Nederlanden

- 1596: publicatie van zijn Itinerario: met kaarten geïllustreeerde routebeschrijving, koopmansgids en verhandeling over de landen en volkeren in Azië

 de Republiek had ook handelsrelaties en steunpunten in West-Afrika, het Caraïbisch gebied en op de noordkust van Amerika

 oprichting v West-Indische Compagnie (WIC) in 1621 (na afloop van 12jarig bestand)

 Heren XIX: bewindvoerders van de WIC, echter geen soevereiniteitsrechten

 oostkust Noord-Amerika:

  • 1620: stichting van Nieuw-Nederland, nieuwe reeks handels- en landbouwnederzettingen rond Hudsonrivier en Nieuw-Amsterdam
  • 1644: Staatsen worden verdreven en Nieuw-Amsterdam wordt New-York
Lees meer...

Itinerario, voyage of schipvaert

- Jan Huygen van Linschoten: zowel in Sevilla als Lissabon verbleven, werkte vanaf 1584 als klerk voor aartsbisschop van Goa en vertrok samen met hem naar de Westkust v Indië

- Kopieerde cruciale nautische gegevens ed en gaf deze door aan de Nederlanden

- 1596: publicatie van zijn Itinerario: met kaarten geïllustreeerde routebeschrijving, koopmansgids en verhandeling over de landen en volkeren in Azië

 de Republiek had ook handelsrelaties en steunpunten in West-Afrika, het Caraïbisch gebied en op de noordkust van Amerika

 oprichting v West-Indische Compagnie (WIC) in 1621 (na afloop van 12jarig bestand)

 Heren XIX: bewindvoerders van de WIC, echter geen soevereiniteitsrechten

 oostkust Noord-Amerika:

  • 1620: stichting van Nieuw-Nederland, nieuwe reeks handels- en landbouwnederzettingen rond Hudsonrivier en Nieuw-Amsterdam
  • 1644: Staatsen worden verdreven en Nieuw-Amsterdam wordt New-York
Lees meer...

IBERISCH MONOPOLIE DEFINTIEF VERBROKEN: DE REPUBLIEK

 nav de Opstand in de Nederlanden begonnen staatse kooplieden zich in de Iberische wateren te begeven omwille van:

  • de embargo’s en belemmeringen op het Iberisch schiereland voor Nederlandse koopvaarders
  • het onaanvaardbaar Spaans-Portugese monopolie
  • relatieve schaarste van specerijen en de daaruit volgende hoge prijs

 in Republiek was genoeg kapitaal en voldoende kennis voor de reizen naar het Verre Oosten

 1595-1602: Verenigde Provinciën rusten 15 vloten uit voor handel op Azië (zgn. Voorcompagnieën )

Engeland richt als reactie de East-India Compagny op in 1600

 1602: oprichting van de Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) met monopolie op de staatse handel ten oosten van Kaap de Goede Hoop

 soevereine rechten over toegewezen gebied

 Heren XVII = bestuursdirectorium vd VOC

 versterkte handelsposten en factorijen

 in Indië en China was VOC slechts handelsaanwezigheid, in Indonesië heeft men gebieden verworven

 1619: stichting van Batavia (huidige Jakarta): residentie van gouverneur generaal

 1652: stichting van Kaapstad als tussenstop voor VOC-schepen; werd staatskolonie

Lees meer...

Kapers op de kust: Frankrijk, Engeland en de Republiek

 1534: Jacques Cartier verkent in opdracht van Frans I Newfoundland en omstreken

 Frans-Spaanse oorlogen (1e helft 16e E): aanleiding voor de Fransen om in de Caraïbische regio te gaan verkennen

 omwille van binnenlandse problemen geen centraal geleide of doelgerichte expansie

 pogingen vd Franse hugenoten om in Florida nederzettingen te stichte

  • begin 17e E: stichting van Cayenne in ‘Spaans-Amerika’ (1604)
  • 1609: stichting van Québec en aansluitend de Franse kolonisering van Canada  La nouvelle France

Engeland

 aanvankelijk geen koloniale aanspraken (oa door bondgenootschap met Spanje

 1551: oprichting van de Company of Merchant Adventurers om weg naar China te vinden om Scandinavië heen

 mislukte; echter wel weg naar Moskovië via Barents- en Witte Zee

naamwijzigiging naar ‘ Muscovy Compagnie

 onder Elisabeth I koloniale concurrentie met Spanje en Portugal

 Engelse boekaniers (vb. Francis Drake) plunderen Iberische schepen

 1570-1580: Drake verkent kustlijn van Mexico – Panama en Caraïben

+ maakte reis om de wereld (1577-1580)

 eind 16e E: kolonisering en bevolking van de Oostkust van Amerika

 1584: stichting van Virginia (1e permanente Engelse kolonie in Amerika)

 1620: stichting van Plymouth door Pilgrim Fathers (puriteinse protestanten) (met Mayflower, aan land bij Cape Cod)

 ‘ Grote Puriteinse Emigratie’: 1000en vetsigen zich in New England

 1600: East India Company voor specerijenhandel

 vestiging van factorijen in Indië en Borneo (ook confrontatie met Republiek)

Lees meer...

Bartolomé de las Casas 1484-1566

- geestelijke die vanaf 1502 in de Nieuwe Wereld verbleef

- getuige van de mishandeling en uitbuiting vd indianen

- voerde campagne om het encomienda-systeem af te schaffen

 1542: uitvaardiging vd Nuevas Leyes: strikte reglementering vd encomienda’s en het verklaren van de indianen als onderdanen van Castilië, en dus geen slaven (bleef echter dode letter)

- werd in 1544 verkozen tot bisschop van Mexicaanse Chiapas en bepleitte een nieuwe aanpak van missionering met respect voor de autochtonen bevolking en hun cultuur

- productief auteur:

 1562: Historia general de las Indias

 1552: Brevissima relacion de la destruycion de las Indias (in Nederlands vertaald nav de Zwarte Legende (infra))

 de Nieuwe wereld was een multiculturele maatschappij met een raciale (!) classificatie:

1) peninsulares: keren terug naar Spanje

2) Criollos: Zuid-Amerikaans met Spaanse ouders

3) Mestiezen: kinderen van een indiaan en een blanke

4) Mulatten: kinderen van een afrikaan en een blanke

5) …..

Lees meer...

HET LOT VAN DE INDIANEN

 gevolgen vd kolonisatie waren voor de indianen rampzalig

  • wrede behandeling door de conquistadores
  • onmenselijke arbeidsregimes: uitputtende dwangarbeid in mijnen en op plantages
  • massale sterfte door Europese epidemiën als mazelen, pokken, tyfus en de griep: van 50 miljoen naar een paar miljoen in nog geen eeuw tijd
  • geestelijken als Antonio de Montesinos en Bartolomé de las Casas bekritiseerde het gebrek aan reglementering vd arbeidsomstandigheden
  • de slinkende massa van indiaanse arbeidskrachten bracht de aanvoer van negerslaven op gang:
  • Atlantische driehoekshandel in arbeidsintensieve grondstoffen, nijverheidsgoederen en luxegoederen & slaven (infra)
Lees meer...

DE KOLONISATIE: naar een permanente overheersing en exploitatie van Amerika

 ontdekkings- en veroveringstochten waren het werk van heel kleine groepen, maar voor de permanente overheersing en exploitatie van het immense koloniale gebied waren veel meer mensen en middelen nodig

 Grootschalige bevolkingskolonisatie: tussen 1493 en 1600 immigreerden 200 à

250 000 Castilianen en ongeveer 150 000 inwoners uit Aragon naar de Nieuwe Wereld:

  • alle lagen van de bevolking: meer dan 5000 geestelijken als missionarissen (wel in mindere mate migratie van vrouwen; aanvankelijk 5 %, later 25%)
  • conquistadores werden aangezet tot migratie:
  • in 1e fase: oprichting van steden en encomiendas (= recht dat werd overgedragen op de encomendero: vruchtgebruik ve bepaald gebied, waarvan de bewonende indianen gedwongen arbeid moesten uitvoeren en aan hem en de kroon belastingen te betalen)

 in ruil kregen de indianen kost en inwoon, en werden ook bekeerd tot het christendom

  • de encomienda was een sociaaleconomische ordening die veel bestuurlijke voordelen opleverde: belastingen, permanente aanwezigheid van Spaanse conquistadores en inlijving van de indiaanse bevolking
  • steden vormden de uitvalsbasis van de koloniale kerk, handel en koloniale administratie

 bestuurlijk model van de Nieuwe Wereld

  • veroverd gebied was opgedeeld in 2 onderkoninkrijken, olv een virrey
  • 1535: Virreinato de Nueva Espana met als hoofdstad Mexico
  • 1542: Virreinato del Perù met als hoofdstad Lima
  • de virrey regeerde samen met de audiencias: instanties zowel bevoegd voor rechtsspraak als administratie
  • 1503: Casa de la Contratacion in Sevilla:
  • organisatie vd handel met de kolonies
  • inning v belasting en douanerechten
  • controle van migratie van en naar kolonies
  • later ook verzameling v wetensch. kennis ivm kolonies + opleiding van scheepskapiteins

  • 1524: Consejo de Indias

  • hoogste bestuurlijke, gerechtelijke en militaire gezag vd koloniale wereld

Lees meer...
Abonneren op deze RSS feed

Advies nodig?

Vraag dan nu een gratis en vrijblijvende scan aan voor uw website.
Wij voeren een uitgebreide scan en stellen een SEO-rapport op met aanbevelingen
voor het verbeteren van de vindbaarheid en de conversie van uw website.

Scan aanvragen