Item gefilterd op datum: december 2012

Tewerkstelling is in de eerste plaats een indicator voor de economische activiteit.

Ook speelt het een voorname rol op het vlak van inkomensverdeling aangezien het grootste deel van de bevolking een belangrijk deel van haar inkomen verwerft uit arbeid in loondienst of als zelfstandige.

Bij hoge werkloosheid bestaat het gevaar dat een deel van de bevolking zich afkeert van de bestaande maatschappelijke ordening en haar heil zoekt in extremen. (vb de hoge werkloosheid in Duitsland speelde een grote rol in de opmars van het nazisme.)

De meeste mensen ervaren op een werkbekwame leeftijd een betaalde job als essentieel om volwaardig te kunnen functioneren in de maatschappij.

Er is een maatschappelijk nut en een individueel nut.

Over het algemeen wordt aangenomen dat, bij eenzelfde nationaal inkomen, de welvaart van een land groter is, naarmate het inkomen meer gelijk verdeeld is.

Er is geen volkomen gelijke verdeling van het inkomen. Er is differentiatie nodig opdat mensen nog bereid zouden zijn om bijzonder lastig arbeid uit te voeren.

Billijke inkomensverdeling kan moeilijk in abstracto bepaald worden. Elke maatschappij moet hieraan een eigen invulling geven.

In praktijk wordt de aandacht vooral toegespitst op de armoede: wie een inkomen heeft dat onvoldoende is om in een bepaalde maatschappij een normaal leven te kunnen leiden, wordt beschouwd als arm.

Armoedegrens = het inkomen dat nog net een normaal leven toelaat.

De meest eenvoudige maatstaf van armoede is het percentage van de bevolking dat een inkomen beneden de armoede grens heeft.

De armoedegrens hangt af van de algemene welvaart van de maatschappij => het is onmogelijk om een algemene armoedegrens vast te leggen want in rijke landen ligt deze hoger dan in arme landen.

= de toename van de hoeveelheid finale goederen en diensten die in een nationale economie binnen een bepaalde periode worden geproduceerd.

Het is een voorwaarde, geen garantie!!!

De economische groei garandeert niet dat de welvaart van alle individuen en gezinnen toeneemt.

• wordt gemeten adhv groeivoet van het reële BBP of het reële BNP.
• De groeivoet van het reële BBP drukt de toename van de binnenlandse productie uit.
• De groeivoet van het reële BNP drukt de toename van de beschikbare goederen en diensten uit.
• De groeivoet van het BBP is de meest gebruikte maatstaf.

Uiteindelijke doelstelling van de economische activiteit en van de tussenkomsten van de overheid = een zo groot mogelijke maatschappelijke welvaart realiseren.

Maatschappelijke/sociale welvaart: in democratische staten wordt aangenomen dat de maatschappelijke welvaart bepaald wordt door de individuele welvaart van de leden van de maatschappij.

Individuele welvaart hangt af van de subjectieve appreciatie van het individu in kwestie.

• toename van de hoeveelheid finale goederen en diensten draagt bij tot de verhoging van de welvaart + die goed/diensten moeten redelijk gelijk verdeeld zijn over de bevolking.
• lage werkloosheid is ook een essentiële doelstelling van het macro-economisch beleid.

andere doelstellingen: prijsstabiliteit, een stabiele financiële sector, een evenwichtige relatie met het buitenland en een draagbaar overheidsdeficit.

Variabelen hebben niet alleen een beschrijvend karakter. In de meeste landen tracht de overheid ze in een gewenste richting bij te sturen. De betrokken variabelen bekleden bijgevolg een belangrijke plaats in wat we het macro-economisch beleid van de overheid noemen.

Doorsnede = schetsen van de macro-economische situatie in België en buurlanden in 2004 adhv de besproken variabelen.

Tijdreeksen = evolutie van diezelfde variabelen in de periode 1975-2004. Ze vergelijken de evolutie in België met de evolutie in de EU, de VS en Japan.

De meeste internationale transacties geven aanleiding tot betalingen in geld van bepaalde landen of groepen van landen = buitenlandse deviezen of buitenlandse valuta.

Voor het economisch beleid van een land of groep van landen is het van belang statistieken te hebben over het geheel van de internationale transacties met het buitenland.

Betalingsbalans verschaft een overzicht van alle transacties van een land of groep van landen met het buitenland gedurende een bepaalde periode (vb 1 jaar)

Op de betalingsbalans worden enerzijds verrichtingen geregistreerd die aanleiding geven tot ontvangsten van buitenlandse deviezen, en anderzijds verrichtingen die uitgaven van buitenlandse deviezen met zich meebrengen.

We delen de betalingsbalans op in 3 rekeningen: de lopende rekening, de kapitaalrekening en de verandering in de officiële deviezenreserves.

• Lopende rekening = uitvoer en invoer van goed/diensten, inkomens ontvangen uit en betaald aan het buitenland en de lopende transfers. Om enkel de uitvoer en de invoer van goederen aan te duiden, wordt te term handelsbalans gebruikt.

Inkomens op de lopende rekening = inkomens uit arbeid verricht in het buitenland en inkomens uit kapitaal belegd in het buitenland.

Lopende transfers = leveringen van geld of van goederen, waar geen directe prestatie tegenover staat.

• Op de kapitaalrekening vinden we aan de ontvangstenzijde beleggingen (inclusief leningen) die door buitenlandse overheden, financiële instellingen, bedrijven en particulieren worden gedaan in de Eurozone.
• De officiële reserves van de Eurozone omvatten de deviezenreserves van de Europese Centrale Bank (ECB) en de nationale banken van de EMU-lidstaten.

In principe is de betalingsbalans in evenwicht vermits elke transactie aanleiding geeft tot een boeking aan de ontvangsten- en aan de uitgavenzijde. Blijkt dat er geen evenwicht is, dan wordt een post “vergissingen en weglatingen” toegevoegd.

Bij een economische analyse laten we de veranderingen in de officiële reserves buiten beschouwing. Anders uitgedrukt beschouwen we de som van de saldi van de lopende rekening en de kapitaalrekening. We spreken dan van een evenwicht op de betalingsbalans als de som van die twee saldi nul is.

Er is een positief/negatief saldo als de som van de 2 saldi positief/negatief is.

Bij een overschot nemen de officiële deviezenreserves toe, bij een tekort dalen ze.

De Internationale Arbeidsorganisatie (IAO) definieert een werkloze = iemand die niet werkt, onmiddellijk beschikbaar is voor een betrekking en er actief naar zoekt.

Wie er daar niet aan voldoet, behoort ofwel tot de groep van werkenden ofwel tot de niet-actieven.

Het is niet eenvoudig vast te stellen of iemand die niet werkt, ook beschikbaar is voor werk en er actief naar zoekt.

Om werklozen te tellen, worden 2 methoden gebruikt:

• gegevens gebruiken van de administratie die toezicht houdt op de uitvoering van de werkloosheidreglementering: Rijkdienst voor Sociale Zekerheid (RVA)
  probleem: ze houdt geen rekening met de werklozen die niett ingeschreven zijn bij de RVA, en wel met diegene die wel geregistreerd zijn als werkloos, maar die niet voldoen aan de 3 voorwaarden van de definitie.
• Uitvoeren van een uitgebreide enquête: jaarlijks door het NIS in samenwerking met het Bureau van de Statistiek van de Europese Unie.

Men berekent de werkloosheidsgraad: die wordt bepaald als het procentueel aandeel van de werklozen in de beroepsbevolking of:

De werkloosheidsgraad op basis van de RVA-gegevens zijn aanzienlijk hoger.

Voor internationale vergelijking zijn gegevens op basis van enquêtes te verkiezen boven administratieve gegevens. Die laatste zijn immers afhankelijk van de werkloosheidsreglementering, die verschillend is van land tot land.

Tenslotte is voor een goed begrip van het werkloosheidsprobleem niet alleen het aantal werklozen van belang maar ook de gemiddelde duur van de werkloosheid.

Ernstig probleem is de langdurige werkloosheid.

Om de beroepsbevolking samen te stellen, gaan we uit van wat we noemen de bevolking op werkbekwame leeftijd. (tussen 16 en 65 jaar)

Niet alle mensen binnen die leeftijdsgroep zijn actief in het betaalde arbeidsproces. Zij die dat wel zijn of die het, zoals de werklozen, willen zijn, vormen de actieve of beroepsbevolking.

Niet-actieven = jongeren die nog een scholing volgen + bruggepensioneerden + personen die vrijwillig (huisvrouw of vrijwilligerswerk) of omwille van dwingende rededen (arbeidsongeschiktheid) niet deelnemen aan het betaalde arbeidsproces.

Participatiegraad = deelnemingsgraad = verhouding tussen de beroepsbevolking en de bevolking op werkbekwame leeftijd (gewoonlijk uitgedrukt als %)

Beroepsbevolking = tewerkgestelden (zelfstandigen en hun helpers, loontrekkenden in de private en publieke sector) + werklozen

De tewerkstelling is een belangrijke economische variabele, ze is ook een indicator voor de economische activiteit. Gecombineerd met de beschikbare arbeid vormt ze een indicator voor de efficiëntie van een economie.

Het niet inzetten van beschikbare arbeid = verlies aan potentiële welvaart

Tewerkstelling is belangrijk voor de inkomensverdeling

tenslotte draagt tewerkstelling er voor de meeste mensen toe bij dat ze zich goed voelen binnen hun directe omgeving en binnen de ruimere maatschappij.

Impliciete deflatoren maken gebruik van gegevens van de nationale boekhouding, met name van gegeven in lopende en in constante prijzen.

De impliciete deflator van het BBP voor andere jaren is dan gelijk aan:

In symbolen kunnen we de berekening als volgt voorstellen:

Die uitdrukking verschilt enigszins van de vorige voor een prijsindex.

De gewichten houden verband met de kwantiteiten van het jaar 2003.

De gewichten = aandelen van elk goed of elke goederengroep in het BBP van 2003, waarbij voor de berekening van de aandelen de prijzen van het basisjaar 2000 worden gebruikt.

Een index waarbij de gewichten betrekking hebben op het jaar waarvoor de index berekend wordt, noemen we een Paasche-index

De impliciete deflator van het BBP of het BNP biedt het voordeel dat hij de evolutie meet van het gemiddelde prijspeil van alle goed/diensten, en dus niet alleen van de consumptie. Het nadeel van deze index is dat hij slechts met een min of meer grote vertraging gepubliceerd wordt.

Overigens kan men impliciete deflatoren bereken voor alle aggregaten van de nationale rekeningen waarvoor gegevens beschikbaar zijn tegen lopende en tegen constante prijzen.

De 2 prijsindices van de consumptie, het gebruikelijk indexcijfer en de impliciete deflator van de particuliere consumptie, geven nagenoeg hetzelfde beeld.