Item gefilterd op datum: december 2012

heeft nieuwe impulsen gegeven aan kolonisatiebewegingen naar de continentale periferieën van Europa zelf.

- De Duitse (of Teutoonse) orde richtte zich vanaf 1211 primair op de verdediging van het christendom in de Oost-Europese grensgebieden.

- Vanaf 1230 kondigden Duitse bisschoppen de permanente kruistocht af tegen de Baltische en Slavische volkeren. De orde kreeg aanzienlijke politieke, juridische en materiële rechten om in het dunbevolkte Midden- en Oost-Europa het christendom gewapenderhand te verspreiden en de schaarse inheemse bevolking van land en vrijheid te beroven.

- Deze werd als horige aan het werk gezet op de grote landerijen waar massaal rogge werd verbouwd. Deze zou vanaf eind 14^e eeuw het West-Europese voedseltekort helpen ondervangen.

- Duizenden dorpen werden vanuit het Westen gesticht door groepen migranten die vaak hun eigen rechtssysteem konden laten erkennen.

ontwikkelde zich op veel bescheidenere schaal een gelijkaardig systeem van handelsnederzettingen van Noord – Duitsers in Scandinavië en de oostelijke kustgebieden.

- Belangrijkste knooppunt was het eiland Gotland: van hieruit dreven Denen en Noord-Duitsers handel met Novgorod, Vlaanderen en Engeland.

- Handelaren uit verschillende streken organiseerden zich voor hun bescherming op bepaalde routes. De beroemdste van deze handelarenorganisaties was de Duitse Hanze.

- Deze vormde zich in 1356 om tot verbond van steden die tot 1669 functioneerde op interregionale schaal ter behartiging van de handelsbelangen van de burgers hiervan.

zouden nog veel meer dan de Kruistochten de islamitische wereld beïnvloeden.

- Deze begonnen onder Djenghiz Khan (1167-1227), maar pas in 1255 drongen de Mongolen Iran binnen.

- In 1258 veroverden ze Bagdad, waar een groot bloedbad werd aangericht en de laatste Abassidische kalief gedood werd.

- In 1260 werden ze echter verslagen door het leger van de sultan van Egypte. Nieuwe heersers in de regio werden de Mamlukken; ruiters van Turkse origine die sleutelrol speelden in Egyptische oorlogsvoering. Egypte, Syrië en Palestina kwamen onder het bewind van Mamlukse generaal die Sultans werden. In 1512-1520 werden deze gebieden door Osmanen ingelijfd.

Bij de Genuezen ontstond een analoge ontwikkeling.

- In hun traditionele rivaliteit met Venetië steunden ze Byzantium, dat teruggedreven was na 1204 naar deelrijken in Klein-Azië en Griekenland.

- Hierdoor konden ze handelsposten met monopolistische rechten vestigen langs de Zwarte Zee (vooral op de Krim)

- Toen de Byzantijnen in 1261 Constantinopel heroverden, kregen ze een belangrijke vestiging in de stad en het eiland Chios.è Voor het Westen betekende dit de volledige doorbraak: in economisch opzicht waren de Italianen meesters over de Middellandse Zee en een groot stuk van de Zwarte Zee. Bovendien hadden ze de moslims uitgeschakeld als tussenpersonen in de handel met het Verre Oosten.

Het in 1204 gevestigde Latijnse keizerrijk maakte het voor de Venetianen mogelijk hun netwerk van handelsposten aanzienlijk uit te breiden in de Egeïsche Zee en op de Peloponessos.

- In 1212 gingen ze op Kreta over tot het stichten van een kolonie. Later werden nog andere eilanden, zoals Euboea, gekoloniseerd en voorzien van een plantage-economie en slavenarbeid.

- Ruim voor 1300 hebben mediterrane handelssteden zo een kolonisatiebeweging op gang gebracht die vanaf de 15^e eeuw haar voortzetting zou vinden langs de Afrikaanse kusten en daarna over de oceanen.

Het westen heeft gedurende een tweetal eeuwen een naar verhouding ontzaglijke stroom mensen, diensten en kapitaal in oostelijke richting gestuurd. Zonder deze uitlaatklep zou West-Europa waarschijnlijk aanzienlijk grotere interne spanningen hebben meegemaakt.

Het idee van de kruistocht verdween niet, maar toen de christenen in 1291 Akko als laatste Latijnse stad hadden moeten ontruimen, volgde er vanuit het Westen toch geen effectieve reactie meer.

Lodewijk IX van Frankrijk zou nog twee kruistochten organiseren (een naar Damietta, en een naar Tunis), maar dezen eindigden beiden in een fiasco.

Toen de Mongolen in 1244 al moordend naar Jeruzalem afzakten, en het christelijke leger kort daarna enkele duizenden manschappen verloor, kregen de Latijnse rijkjes een klap waarvan ze niet meer herstelden.

Duitse keizer Frederik II wist in 1228 dankzij zijn grondige kennis van de Arabische taal en cultuur met de Sultan een vredesverdrag te sluiten, waardoor de christelijke koning opnieuw zeggenschap kreeg over deze stad en enkele plaatsen aan de route naar de kust.