Een onderzoek is slechts betrouwbaar wanneer een andere onderzoeker in dezelfde situatie en met hetzelfde onderzoeksinstrument, dezelfde resultaten zou verkijgen.
Zie voorbeeld pagina 10
De nauwgezetheid van een onderzoek kan worden gecontroleerd en kunnen onderzoekers een gelijkaardige werkwijze volgen. Elk wetenschappelijk onderzoek kan herhaald worden, waarbij de onderzoeker onder dezelfde omstandigheden tot dezelfde resultaten moeten komen.
De onderzoeksresultaten vormen een weerspiegeling van wat de onderzoeker met het onderzoke beweert te onderzoeken.
Dikwijls zijn algemene, open vragen niet aangewezen met het oog op validiteit. Ook bij het kiezen van de bevragingstechniek moet men rekening houden met de validiteit. Bv zo is het niet aan te raden gevoelige onderwerpen aan te snijden in een straatenquête.
De conclusies die geldig zijn voor een deelgroep van de populatie kunnen gegeneraliseerd worden naar de onderzoekspopulatie toe.
Meestal wordt er bij een grootschalig onderzoek gewerkt met een representatieve steekproef om aan de eis van de representativiteit te kunnen voldoen.
Zie voorbeeld pagina 9
Het wetenschappelijk onderzoek wordt gestuurd door een aantal belangrijke criteria, deze criteria vormen een soort kwaliteitsgarantie voor ernstig wetenschappelijk onderzoek.
Het surveyonderzoek/ kwantitatief onderzoek
Leunt het dichtst bij de onderzoekstraditie in de natuurwetenschappen met nadruk op de positivistische benadering. Het kan gaan om beschrijvend of hypothesetoetsend en maakt gebruik van de statistiek (statitisch onderzoek)
Het experiment
Verschaft kwantitatieve gegevens.
Niet zo frequent gehanteerd omdat het veeleisend is en de variabelen moeten onder controle gehouden worden.
De sociale werkelijkheid is zo complex dat de manipulatie van variabelen een uiterst moeilijke opgave wordt.
Casestudy/kwalitatief onderzoek
Werkt minder met harde gegevens, werkt meer in de diepte en met een beperkt aantal onderzoekseenheden.
Men gaat ook dieper in op het interpretatieve kader van een sociale situatie.
Het wordt een kwalitatief onderzoek genoemd omdat de sociale werkelijkheid wordt weergegeven door woorden.
Een typisch kenmerk van een sociaalwetenschappelijk onderzoek is de gestructureerde werkwijze. Men zal de probleemstelling zo voldoende mogelijk proberen te operationaliseren tot een onderzoekbare en uitvoerbare wetenschappelijke onderzoeksopdracht. Er zal ook moeten gekeken worden naar de haalbaarheid van de onderzoeksvragen, en nagaan of de gestelde methodologisch haalbaar zijn. Sociologen zullen een bepaalde onderzoeksstrategie volgen en zich houden aan een aantal strikte regels om tot bepaalde vaststellingen en conclusies te komen. Ze gaan pas over tot conclusies na degelijk en nauwgezet sociaalwetenschappelijk onderzoekswerk dit doen ze volgens een bepaalde strategie en maken gebruik van de onderzoeksmethodologie in het kader van een aantal normatieve criteria.
Wetenschappelijk onderzoek volgt in dit standaardmodel een opgelegde onderzoeksstrategie waarin een aantal duidelijke stappen kunnen worden onderscheiden. Anderzijds bevat het model ook een aantal noodzakelijke criteria waaraan elk onderzoek moet voldoen om in de ogen van de wetenschappelijke wereld tot verantwoorde resultaten te komen.
Wetenschappelijke kennis geeft de aanleiding tot de onttovering van het wereldbeeld, om de simpele vaststelling dat de verklaring van de werkelijkheid soms door zeer eenvoudige wetten kan beschreven worden.
Men probeert het wereldbeeld te mechaniseren, met andere woorden probeert men de wetenschappelijke verklaring van het wereldbeeld zo eenvoudig mogelijk formuleren.
Wetenschappelijke kennis komt tot stand, met vallen en opstaan, op basis van wederzijdse kritiek op theorieën en op basis van feitelijke discussies.
Het belangrijkste kenmerk van wetenschappelijk onderzoek is dat ze fundamenteel kritisch is. Iedereen kan de wetenschappelijke kennis in vraag stellen en deze weerleggen. Progressie van de kennis op basis van falsificatie is iets positiefs omdat hierdoor oude zekerheden verdwijnen en plaats maken voor nieuwe, voorlopige zekerheden.
Habermas theorie van het communicatief handelen
Het verschaft een schema voor de analyse van de geldigheid van uitspraken van mensen.
De waarheid van feiten: deze uitspraken kunnen effect hebben op objectieve zaken
De juistheid van normen: hebben effect op sociale kwesties
De waarachtigheid van uitingen: hebben effect op subjectieve uitingen
Ervaringskennis is een indringende kennis bv: een kind die een kachel aanraakt en ondervindt wat warmte is. Het is absoluut waar voor de betrokkenen: de gevoelde sensaties, emoties, gevoelens zijn onloochenbaar. Het weten wat eruit volgt is enkel en alleen juist voor de betrokkene. Deze ervaringen zijn niet overdraagbaar of veralgemeenbaar naar anderen.
De mens leert bij via het proces van trial and error.
De essentie van geloven is dat kennis wordt aangenomen van iemand die men een autoriteit toekent, bv: Kinderen/ouders, gelovigen/priesters, ...
Geloven betekent iets aannemen, zonder het zelf te onderzoeken, te weten of begrijpen en is dus in essentie weinig kritisch. Men vertrouwt de persoon die de kennis overdraagt.
Bij geloofskennis is men afhankelijk van de autoriteit die de kennis verschaft. De mogelijkheid tot zelftoetsten bij geloofskennis ontbreekt, daarom schuilt er een gevaar in dogmatisch denken.
Een dogma is een formulering van een geloofswaarheid die bindend is en dus is een dogmatische geesteshouding een houding waarbij mensen een aantal opvattingen als onwrikbare waarheid hanteren en die daarom nooit aan controle onderwerpt.
Gesloten maatschappijen zijn maatschappijen waarin geloofskennis dominant is, omdat de toegang tot kennis afgesloten is en alleen bereikbaar is voor een bevoordeelde groep.
