Item gefilterd op datum: januari 2014

Dit is een buitenbeentje waarbij je nog niet echt gescheidein bent maar al wel uit elkaar. (vooral vroeger in katholieke tijden)

g. Erfrecht

Functie

• de economische exploitatie van goederen garanderen
• werkt als een soort alimentatie of onderhoudsplicht
• in geval van geen erfgenamen gaat alles naar de staat

Principe

• wanneer iemand overlijdt verkrijgen de erfgenamen de goederen
• nalatenschap: door het veelvoud van ergenamen wordt de vraag “wie krijgt wat?” heel moeilijk
• rechten die men krijgt als erfopvolger zijn niet de zelfde als rechten uit eigen hoofde (= rechten die toegekend zijn ook al ben je geen erfgenaam, die niet verdeeld moeten worden en die uit de nalatenschap worden getrokken bv: levensverzekering)

Belangrijke begrippen

nalatenschap: geheel van goederen en schulden die overleden persoon achterlaat

erflater: persoon die overlijdt en wiens nalatenschap verdeeld wordt

erfgerechtigde: persoon die tot de nalatenschap wordt geroepen, alle mogelijke personen voor de erfenis

erfgenaam: persoon die de erfenis aanvaardt en verkrijgt (het aanvaarden is belangrijk, omdat een erfgerechtigde ook de mogelijkheid heeft om de erfenis te weigeren)

Deze vorm komt voornamelijk voor als het een schuldloos proces is, volledig initiatief van beide partijen en alles op voorhand wordt geregeld. Hierbij volstaat de wil van de partijen. Er wordt vaak voor deze vorm gekozen om alles binnenshuis te kunnen houden (er moet geen informatie of verklaring worden gegeven)

• er is een regelingsakte opgesteld met een vereffening-verdelingssysteem
• er worden fimiliaalrechtelijke overeenkomsten opgesteld over de verblijplaats tijdens de echtscheidingsprocedure (zoals in EOO de voorlopige maatregelen)
• er is geen wettelijke onderhousverplichting na deze vorm van echtscheiding (???)

De procedure verloopt via:

• verzoekschrift
• verschijnen voor de rechter van 1^eaanleg waarbij wil tot echtscheiding wordt verklaard
  • als de partijen meer dan 6 maanden al feitelijk gescheiden zijn kan de uitspraak al na eerste verschijning
  • indien de partijen minder dan 6 maanden feitelijk gescheiden zijn is er een tweede verschijning nodig binnen de maand nadat drie maanden zijn verlopen sinds de eerste verschjining
• rechter spreekt echtscheiding uit
• kracht van gewijsde + overschrijving bij ambtenaar

Deze vorm van echthscheiding is de snelste waarbij maatschappelijke werkelijkheid aantoont dat voortzetting van het huwelijk onmogelijk is

Gronden

1. Huwelijksverplichtingen zijn geschonden:

• gewelddaden, verlaten van de echtelijke woonst (zie de definitie van huwelijk)
• overspel is een buitenbeen want overspel an sich is geen grond tot echtscheiding. Is het overspel de oorzak of het gevolg van het bewijs van ontwrichting?

2. Na een periode van feitelijke scheiding: de partners wonen apart

• de duurtijd van de feitelijke scheiding geldt hier als onweerlegbaar vermoeden voor een onherstelbare ontwrichting
• deze scheiding moet van 6 maanden duur zijn als beide partijen instemmen en 1 jaar als er 1 partij is die de aanvraag indient

3. Verschijning voor de RB en herhaling van de wil tot echtscheiding

• dit gebeurt wanneer de feiltelijke scheiding niet voldoende is
• hierbij wordt een tweede datum afgesproken na 6 maanden of 1 jaar (vaak het geval bij overspel)

Het feit dat het de RB is die beslist of er grond is tot echtscheiding komt de laatste tijd wel wat in opspraak aangezien er gewtijfeld wordt of de RB hiertoe wel bevoegd kan zijn.

Gevolgen

• voorlopige maatregelen kunnen worden ingesteld omwille van de duur van de echtscheidingsprocedure
  • door de voorzitter van de RB vd 1^e aanleg opgesteld
  • hebben betrekking tot verblijfplaats, ouderlijk gezag, alimentatie, …
• staat van de persoon wordt omgezet van gehuwd naar ongehuwd waarbij er dus ook een einde komt aan het primaire huwelijksstelsel
• kinderen: er moeten strikte regels komen over het verblijf en de opvoeding van de kinderen
  • co ouderschap?
  • weekenden? vakanties?
  • indien regels niet strikt worden nageleefd komen er strenge sancties
• alimentatie: hier kan samen overeen worden gekomen, en anders wordt de RB erbij geroepen
  • schuld kan wel een rol spelen indien een van de partijen een zware fout heeft begaan
  • behoeftigheid/draagkracht: inkomen speelt een rol, maximum dat gevraagd kan worden is 1/3 van de inkomsten van de schuldenaar
  • duratie van de alimentatie is de duur van het huwelijk
• vermogen: het huwelijksvermogenstelsel wordt ontbonden en ze verliezen alle voordelen die elkaar toegekend werden (dus de schenkingen kunnen worden terug genomen)

Einde

• ten aanzien van derden: griffier stuurt vonnis door en het huwelijk wordt uit de registers van de burgerlijke stand geschrapt
• ten aanzien van de echtgenoten wanneer de kracht van gewijse van het vonnis ingaat en de goederen op de dag waarop de eis is ingeleid (wanneer het verzoeksschrift is ingediend)

Vroeger was schuld een grond van echtscheiding maar nu geldt er deculpabilisering. Alleen nog bij de alimentatie is er responsabilisering, waarbij schuld wel een rol kan spelen. Enkel de RB van 1^e aanleg is bevoegd tot echtscheiding. Er moet een dagvaarding worden ingediend, persoonlijke verhscijning is vereist. Verder zien we 2 gronden van echtscheiding: EOO en EOT

• De oude, oorspronkelijke gezinsband van het kind wordt volledig verbroken
• burgerlijke stand adoptant is onbelangrijk
• geldt als volledige afstamming in het wetboek

- bloedverwantschap:

• rechte lijn : stammen direct van mekaar af (ouders en kind)
• zijlijn: hebben een gemeenschappelijke stamouder (broers en zussen)
• graden van verwantschap: de afstand tussen generaties wordt bepaald door de afstand die nodig is om tot de gemeenschappelijke voorouder te komen
• heeft gevolg op naam, nationaliteit, erfrecht en huwelijksvermogensrecht

- aanverwantschap

• verbindt een persoon met de bloedverwanten van zijn echtgenoot en met de echtgenoten van de bloedverwanten (schoonbroer, schoonmoeder, schoonvader, …)
• alleen door huwelijk en niet via samenwoning
• lijnen en graden zijn idem aan die bij bloedverwantschap
• geen gevolgen op erfrecht of ouderlijk gezag

- onderscheid moeder en vader:

de moeder:

• eenheidsregeling: ongeacht of de geboorte binnen of buiten het huwelijk plaats heeft gevonden
• 3 manieren om af te kunnen stammen van de moeder:

1. naam moeder is vermeld in de geboorteakte

2. vrijwillige erkenning indien er geen geboorteakte is (bv bij vondelingen)

3. gedwongen gerechtelijke vaststelling

• een moeilijkheid echter in het moederschap is bij draagmoeders: degen die bevalt is hierbij de juridische moeder, terwijl de vrouw wiens genetisch materiaal in het kind zit niet de juridische moeder is

de vader:

• onderscheid gemaakt naargelang de geboorte of verwekking (dus 300 dagen na nietigverklaring van het huwelijk) binnen of buiten het huwelijk plaats heeft gevonden
• 3 manieren om vaderschap te verkrijgen:

1. binnen het huwelijk: de man is de vader, ongeacht of hij de biologische vader is of niet!

2. buiten het huwelijk: vrijwillige vaderlijke erkenning op wijze van afstamming

• meerderjarig kind moet hierbij toestemmen
• minderjarig kind: de moeder moet toestemmen
• bij overspel (biologische vader wilt kind erkennen bij de vrouw die hij heeft verlaten): moet ter kennis gebracht worden aan echtgenote

3. buiten het huwelijk: gerechtelijk onderzoek: gedwongen erkenning tegen de wil in van de man wiens afstemming vastgesteld wordt (het probleem hierbij is dat een DNA test nog niet afgwingbaar is)

Gevolgen

• naam van de vader wordt genomen
• de erfenis regeling wordt bepaald door wie je juridische vader is
• alimentatie = onderhoudsplicht
  • in rechte lijn: ouders hebben een plicht om jou op te voeden
  • wederkerig: jij moet ook voor je ouders in staan wanneer zij op leeftijd zijn
  • afstammingsgraad bepaalt de voorrang op alimentatie
  • alles wat noodzakelijk is voor een menswaardig bestaan ≠ armoedegrens! alimentatie hangt ook af van de financiele toestand en andere factoren
  • in verhouding tot de behoeften van wie vordert en het vermogen van wie verschuldigd is bv: de eeuwige student hoef je niet altijd te blijven onderhouden bv: als je als kind alleen gaat wonen kan het dat je ouders nog in zeker mate onderhoudsplicht hebben
  • de alimentatie bij kinderen is zowel materieel en moreel en geldt voor gewone en buitengewone kosten
• opvoedingsplicht
• tuchtigingsrecht (kind op de billen slaan)
• opleidingsrecht
• vertegenwoordigingsrecht: de ouders treden voor het minderjarig kind op
• genotsrecht: als kind bijvoorbeeld een onroerend goed heeft geërfd maar de huurwinst zal dan wel naar de ouders gaan

twee ongehuwde personen die uit vrije wil tot een instituut toe treden dmv een vormgebonden overeenkomst met oog op het tot stand brengen van een duurzame levensgemeenschap (: als de ambtenaar de indruk krijgt dat het huwen is omwille van een verblijfsvergunning of nationaliteit, … is het niet toegestaan en spreekt men van een schijnhuwelijk bv andere taal, vrouw is prostituut)

• een verloving is wel een feitelijke toestant maar heeft geen gevolgen
• een christelijk huwelijk is niet officieel, deze is pas mogelijk na een wettelijk huwelijk

grondvereisten

• geslachtsneutraal (homo’s en hetero’s gelijk)
• leeftijd: minstens 18 jaar, tenzij er een uitzondering plaats vindt uitgesproken door de jeugdrechtbank
• toestemming: partijen moeten in persoon verschijnen bij ambtenaar van burgerlijke stand, toestemming van de ouders is niet noodzakelijk en het postuum huwelijk is niet mogelijk (als 1 van de partner overlijdt voor het huwelijk kan de ander niet alsnog met die trouwen (bv voor erfrechtelijke zaken)
• verbod op schijnhuwelijk
• bigamie is verboden (de twee personen moeten ongehuwd zijn (zie definitie))
• er zijn huwelijksbeletselen:
  • absolute: bloedverwanten in rechte lijn en tussen broers en zussen mag er niet gehuwd worden
  • relatieve: aanverwanten in rechte lijn of bloedverwanten in de zijnlijn in de 3^e graag mogen ook niet trouwen. Het is relatief omdat de Koning dit verbod in uitzonderlijke situaties kan opheffen

Vormvereisten

• huwelijksaangifte: moet bij de ambtenaar van burgelijke stand plaats vinden, waar een aantal documenten worden overhandigt en de akte van huwelijksaangifte wordt neergelegd op de griffie vd RB van 1^e aanleg
• huwelijksvoltrekking: kan pas na 14 dagen na de aangifte en moet binnen de 6 maanden. De voltrekking is openbaar, de echtgenoten moeten in persoon verschijnen en getuigen zijn toegestaan (max4) maar is niet verplicht

Gevolgen

a. Primair huwelijksstelsel: inhoud= persoonlijke en vermogensrechtelijke regels

wederzijdse rechten en plichten: een soort van minimale dwingende solidariteit

• samenwonen is verplicht (wat indirect dus een plicht is tot levensgemeenschap en geslachtsgemeenschap, maar bij verkrachting kan wel ingegrepen worden)
• getrouwheid: overspel mag dus niet maar dit is geen grond voor echtscheiding (zie echtscheiding)
• hulp: wederzijds onderhoud en bijstandverplichting (= materiële zorgen en morele genegenheid) geen hulp of bijstand is wel een grond tot echtscheiding
• bescherming van de gezinswoning: er is geen vrij beschikkingsrecht, er is steeds instemming nodig van de andere echtgenoot en bij huur hebben beide partners gelijk en overdeeld recht op de huur
• beroepskeuze is onafhankelijk van de partner tenzij de geestelijke en stoffelijke belangen van de echtgenoot erbij worden geschonden
• bijdragen:
  • er is een rangorde bij de besteding van de inkomsten: in de eerste plaats moeten uitgaven worden gedaan voor de familie
  • opening van een bankrekening kan volledig zonder instemming van de andere echtgenoot, maar kennisgeving ervan is wel verplicht
  • indien de bijdragen niet in de eerste plaats naar de familie gaan kan er naar de rechter worden gegaan voor een onderhoudsvergoeding. De rechter kan dan besluiten dat het noodzakelijk is om een gemeenschappelijke rekening te openen
  • hoofdelijkheid van huishoudelijke schulden: ze zijn beide gelijk gebonden voor de schulden ten behoeve van huishouding

b. Secundair huwelijksstelsel: vermogensrechtelijke regels (wettelijk en conventionele huwelijksstelsels)

er zijn 3 mogelijke huwelijksstelsels: wettelijk stelsel (scheiding van goederen met gemeenschap van aanwinst), stelsel van algehele gemeenschap, stelsel en zuivere scheiding van goederen (vaak bij 2 zelfstandigen om het risico in te dekken)

Actief:

• Eigen vermogen: goederen gekregen voor het huwelijk en goederen om niet (=die geschonken zijn) en goederen eigen omwille van hun aard( bv: kleren)
• Gemeenschappelijk vermogen: samen bijdragen tot onderhoud en verbetering van de welvaart van het gezin + alles wat echtgenoten tijdens het huwelijk verdiend hebben (uit arbeid, beleggingen, besparingen en aanwinsten)

Passief:

• Eigen schulden: schuldeiser kan alleen bij de echtgenoot die schuldenaar is verhalen
• Gemeenschappelijke schulden: schuldeiser kan beide echtgenoten verhalen op schulden samen aangegaan of schulden ten behoeve van de huishouding en/of opvoeding kinderen. Dit mag op de 3 vermogen, de schuldeiser mag vrij kiezen

Bestuur gemeenschappelijk vermogen: moet gebeuren in belang van het gezin

• gelijktijdig bestuur: algemene en residuaire regel, beide echtgenoten nemen eigen beslissingen die de ander moet eerbiedigen
• alleen bestuur is alleen mogelijk op eigen beroepsgoederen
• gezamenlijk bestuur: toestemming van beide echtgenoten in vereist (bij koop, hypothecaire lening,…)

Ontbinding:

• overlijden van 1 van de echtgenoten
• echtscheiding of scheiding van tafel en bed
• gerechtelijke scheiding bij wanbeheer, slecht bestuur of verkwisting die de belangen van de eiser in gevaar brengen
• bij overgang tot een ander stelsel

einde

enkel mogelijk onder 2 omstandigheden:

• overlijden waarbij het wettelijk huwelijksvermogensstelsel onmiddellijk wordt ontbonden en het gemeenschappelijk vermogen wordt verdeeld (deel van de overleden echtgenoot en nog levende echtgenoot)
• echtscheiding op grond van onherstelbare ontwrichting of onderlinge toestemming (zie echtscheiding)

wie

• twee ongehuwde personen, ongeacht het geslacht
• niet noodzakelijkerwijze seksueel affectieve relatie
• min 18jaar en bekwaam om een contract af te sluiten
• niet verbonden door huwelijk of een andere vorm van samenwoning

hoe

• formele rechtshandeling: schriftelijke verklaring moet worden afgelegd bij de ambtenaar van burgelijke stand
• verklaring wordt opgenomen in het bevolkingsregister

rechten en plichten

verschil met huwelijk:

• bescherming van de gezinswoning + huisraad: 1 partner kan de ander niks verwijten, al is hij degene die het huis heeft gekocht (bv: “by the way” ik heb het huis verkocht, ik ben immers ook de eigenaar  dit is onmogelijk. inspraak is noodzakelijk)
• de kosten worden samen gedeelt: ieder is evenredig in zijn bijdragen in de lasten

vermogenrechtelijke gevolgen

• ieder heeft zijn eigen bezittingen
• ze kunnen beide aangesproken worden voor de schulden aangegaan voor het huishouden
• voor de fiscus is de behandeling gelijk als die voor gehuwden: hun inkomen wordt opgeteld en volgens de belastingsschijf belast

erfrechtelijk

• zonder testament
  • ze kunnen beperkt van elkaar ervens
  • er is een onderhoudsverplichting ten opzichte van behoeftige ouders en kinderen van de overleden partner
  • er is automatisch vruchtbruik van de gezinszoning en huurrecht
• met testament
  • als er geen kinderen zijn mag alles aan de samenwonende partner worden geschonken

einde

• huwelijk van 1 van de partner
• overlijden van 1 van de partner
• een officiele nietigverklaring
• schriftelijke verklaring bij een abtenaar van burgerlijke stand (eenzijdig of in onderlinge overeenstemming)

Het recht kijk eigenlijk niet naar deze vorm van samenwonen, de reden speelt geen rol, er zijn geen gevolgen, … want er zijn geen gevolgen op de staat van de persoon

wie

- iedereen ongeacht de aard van relatie, verwantschap of geslacht

hoe

- ingeschreven zijn op hetzelfde adres

gevolgen

• geen verplichtingen tot samenwoning, getrouwheid, bijstand of hulp (zoals bij het huwelijk wel het geval is)
• Vermogenrechtelijke gevolgen:

- persoonelijke bezittingen blijven persoonlijke bezittingen, ook als er aankopen worden gedaan tijdens het samenwonen

- gezamelijke schulden: als er iets samen wordt gekocht maar jij hebt minder betaald, wordt naar het persoonlijk aandeel onderzocht (en de schuldeiser kan alleen op jou aanspraak maken voor jouw persoonlijk aandeel)

• Erfrechtelijk:

• geen erfrecht
• schenkingen zijn de enige manier om iets aan samenwonend partner te kunnen geven

einde

• adreswijziging
• geen formaliteiten
• eventuele gevolgen vanwege het opstellen van een samenwoonstcontract (maar dit is niet verplicht)