Item gefilterd op datum: januari 2014

1) Verordeningsbevoegdheid op basis van Art 108 GW  Uitvoering van wetten (algemene uitvoeringsbevoegdheid)

• Rechtstreeks GW  Koning
• Hogere rechtsnormen eerbiedigen
• Verplichting  Anders sanctie
  • Schadevergoeding door rechter
  • Impliciete afwijzende beslissing door RvS vernietigen (Nietig verklaren)
  • Niet te beperkend interpreteren

2) Verordeningsbevoegdheid op basis van de wet (art 105 GW)  Wet -> Koning

• Binnen bepaalde grenzen
• Beperkend interpreteren

3) Zelfstandige koninklijke verordeningsbevoegdheid  GW -> koning

• Oprichting en organisatie van algemeen bestuursniveau
• Statuten ambtenaren (107 GW)
• Inrichting FOD (art 37 GW)
• Wetgever kan niks doen, anders schending van de scheiding der machten
  • Handhaving inwendige orde en veiligheid
• Politiemaatregelen voor handhaving van de openbare orde
• Uitzondering: kan niet optreden in het kader van openbare zeden

- Keuze van de soort tekst

* Eerste hypothese: De aangelegenheid is door de GW aan de wetgevende macht voorbehouden

• Wetgever moet de essentiële aspecten van de aangelegenheid zelf regelen
• Regeling door uitvoerende macht in principe uitgesloten
  - Vb.:

• De gevallen waarin een persoon kan vervolgd worden en wijze waarop
• Uitzonderingen op het recht op eerbiedigen van privé- en gezinsleven
• Inrichting, erkenning of subsidiëring van onderwijs
• Elementen van belasting

* Wetgever mag uitvoerende macht wel machtigen voor de tenuitvoerlegging van de beginselen die wetgever zelf heeft vastgelegd.  Voldoende nauwkeurig omschreven

• Voorwaarden:

• Uitdrukkelijk en ondubbelzinnig
• Bekrachtiging door parlement
• Geen bekrachtiging  KB bestaat niet

• Bekrachtiging = beperkt in tijd ( te laat = ex tunc)
• Bijzondere omstandigheden

* Tweede hypothese: aangelegenheid is opgedragen aan de uitvoerende macht (koning) door de GW of door BWHI (GW  Koning)

• Vb.:
  • Statuut personeel
  • Overheidsdiensten organiseren
  • Derde hypothese: aangelegenheid is niet voorbehouden aan wetgevende en niet opgedragen aan uitvoerende macht (GW  Niet wetgever, niet koning)
    • Wetgever bepaalt essentiële beleidskeuzes
    - Vierde hypothese: koning mag wetten wijzigen
    • Wetgever  Koning (wetten wijzigen

- 5^de hypothese:

• Toekenning bijzondere machten aan uitvoerende macht
  • =Koning krijgt discretionele bevoegdheid op ruim beleidsdomein
    • Dwingende redenen (vb.: Crisis)
    • Beperkt in tijd
    • Bekrachtiging  binnen de termijn!

• wordt afgesloten op diverse niveaus
  • interprofessioneel: NAR
  • sectorieel: PC
  • ondernemingsniveau: SA

• wordt afgesloten tussen één of meerdere werknemersorganisaties en één of meerdere werkgeversorganisaties

• enkel representatieve
• consequenties zijn algemeen bindend (komen direct na wetten en decreten)  hiërarchie in de rechtsbronnen

• SERV (Sociaal-economische raad van Vlaanderen)
  • Opgericht in 1985
  • Advies en overlegorgaan van de Vlaamse sociale partners
    • De Vlaamse overheid moet alle voorstellen voorleggen voor advies
    • SERV adviseert ook jaarlijks begrotingsbeleid
    • Overleg met Vlaamse Regering met VESOC voorbereiden
  • Samenstelling:
    • 10 leden van Vlaamse werknemersorganisaties
    • 10 leden van de Vlaamse werkgeversorganisaties
• VESOC (Vlaams Economische en sociaal overlegcomité)
  • Opgericht in 1980
  • Overlegorgaan tussen Vlaamse regering en Vlaamse sociale partners
    • Over alle beleidsaangelegenheden met een sociaal-economische dimensie
    • Vlaamse regering heeft er zich toe verbonden om alle voorstellen waarover er consensus bestaat binnen VESOC uit te voeren
  • Samenstelling:
    • 8 leden van Vlaamse werknemersorganisaties
    • 9 leden van Vlaamse werkgeversorganisaties
    • 3 leden van de Vlaamse regering (vaste delegatie) soms anderen in functie van de agenda
    • minister-president als voorzitter

• belangrijkste vorm: 2-jaarlijks overleg in de groep van 10 over interprofessioneel akkoord (IPA)
  • ook genoemd: centraal akkoord of akkoord van sociale programmatie
  • eerste fase van het 2jaarlijkse loononderhandelingsproces in België
  • naast loonnorm andere bepalingen
    • recht op tijdkrediet e vierdagenweek
    • 38-urenweek veralgemening
    • dubbel vakantiegeld voor 4 volle weken vakantie
    • maatregelen om risicogroepen tewerk te stellen
    • aanmoediging innovatie en onderzoek
    • opdrijven inspanningen voor vorming en opleiding
    • bijsturing generatiepact
    • verhoging minimumlonen
    • welvaartsvastheid van uitkeringen

collectieve loononderhandelingen in België:

• 2jaarlijks interprofessioneel akkoord
  • groep van 10
  • loonnorm: advies van CRB
  • globaal karakter voor 2jaar
  • geen cao
• paritaire comités
  • sectorieel niveau
  • cao’s
• bedrijven
  • syndicale afvaardiging en werkgever
  • cao’s

Interprofessioneel niveau

• NAR (nationale arbeidsraad)
  • samenstelling:
    • werkgevers: VBO 8, Middenstanders 3, landbouworganisaties 1, social-profit 1
    • werknemers: ACLVB 1, ABVV 6, ACV 6
• adviserende bevoegdheid
• beslissende bevoegdheid: afsluiten van interprofessionele collectieve arbeidsovereenkomsten
  • diverse onderwerpen, maar niet over de loonvorming
    • loonvorming door groep van 10
  • >100 cao’s afgesloten
  • algemeen bindend verklaren van een cao
  • sociaal parlement

• CRB (Centrale Raad voor het Bedrijfsleven)
  • economische bevoegdheden (geen sociale)
  • louter adviserende bevoegdheid
    • belangrijkste adviezen over internationale concurrentiepositie en de loonontwikkeling
    • vormt het startpunt van de onderhandelingen in de groep van 10

Sectoraal niveau

• PC (Paritaire Comités)
  • wordt opgericht bij KB
  • wie: sectorale organisaties van werknemers en werkgevers
  • bevoegdheden:
    • sectorale cao’s (kunnen ook algemeen bindend zijn)
    • advies aan regering, NAR, CRB
    • voorkomen en bijleggen sociale conflicten
    • andere taken (bij wet toevertrouwd)

 het belangrijkste sociaal overlegorgaan in België, in het bijzonder over loonvorming

• BRC van de CRB (bijzondere raadgevende commissies van de Centrale raad voor het bedrijfsleven) vroeger bedrijfsraden
  • dezelfde bevoegdheden als CRB maar op sectoraal niveau
  • vooral betekenis als forum voor economisch overleg tussen sociale partners in een bepaalde sector

dienst voor collectieve arbeidsbetrekkingen

• infrastructuur
• voorbereiding teksten KB’s voor algemeen bindend verklaring
• registratie van de cao’s
• bemiddeling bij sociale conflicten

ondernemingsniveau:

• OR (ondernemingsraad)
  • In bedrijven van 100 en meer werknemers
    • Vertegenwoordigers werknemers worden verkozen via sociale verkiezingen
    • Paritaire samenstelling
  • Samenwerkingsorgaan  democratisering van het bedrijfsleven
    • Instrument van integratie van de werknemersbelangen via het principe van raadpleging
    • Geen eisende functie
    • Geen loononderhandelingen of cao’s

• Bevoegdheden:

• Informatiebevoegdheid: recht op grondige informatie
  • Economische, financiële en sociale informatie
  • Vormverplichtingen en periodiciteit zijn zeer gedetailleerd geregeld
  • Verplichte kennisgeving van de intentie om over te gaan tot collectief ontslag
  • Suggestie, advies, bezwaarrecht
  • Beperkte beslissingsbevoegdheid (vakantiedata)
  • Beperkte controlebevoegdheid (sociale en industriële wetgeving)
• CPBW (Comité voor preventie en bescherming op het werk)
  • In bedrijven van 50 en meer werknemers
    • Paritaire samenstelling
    • Vertegenwoordigers werknemers worden verkozen via ‘sociale verkiezingen’
• SA (Syndicale afvaardiging)
  • Oprichting geregeld door cao nr. 5 en door paritaire comités
    • Concrete organisatie is zeer verschillend van bedrijf tot bedrijf
    • Geen paritaire samenstelling
    • Bescherming tegen ontslag
  • Eisend en contesterend karakter
    • SA is officieel de vertegenwoordiging van het personeel
    • SA is officieel niet de vertegenwoordiging van de vakbond!
  • Diverse bevoegdheden
    • O.a. het voeren van onderhandelingen over een bedrijfs-cao
    • Weliswaar geen beslissingsbevoegdheid!

Sociale verkiezinge

• Worden vierjaarlijks georganiseerd
• Lijsten worden voorgedragen door representatieve vakbonden
  • Uitzondering: min 100leden en 15 kaderleden  afzonderlijk kiescollege met lijsten uit NCK (Nationale Confederatie van het Kaderpersoneel)
  • Geen stemplicht
  • Verkiezingsresultaten worden soms als basis gehanteerd voor de verdeling van de mandaten in andere overlegorganen

• Allerlei vormen van overleg die in de loop van vele decennia “organisch” zijn uitgegroeid tot een complex geheel
• Kan op basis van een aantal criteria geordend worden
  • Tweedelig overleg: uitsluitend met sociale partners (vakbond en patronaat)
  • Drieledig overleg: sociale partners + overheid
  • Geïnstitutionaliseerd: in specifieke daartoe opgerichte overlegstructuren met permanent karakter(bv. NAR)
  • Niet-geïnstitutionaliseerd: occasioneel  vooral driedelig overleg
  • Niveau
    • Interprofessioneel
    • Sectorieel
    • ondernemingsniveau

De overheid dan ook wegen op het tweeledig overleg zonder noodzakelijkerwijze deel te nemen

De overheid kan bij mislukken van een akkoord, zelf maatregelen opleggen

• indien de meerderheid van de akkoorden wordt afgesloten via:
  • interprofessioneel overleg: centralisatie
    • vooral bij hoge, monoforme organisatiegraden bij werkgevers en werknemers (bv. Zweden)
    • beter in de macro-sfeer, minder goed voor individueel bedrijf
  • sectorieel overleg: tussenpositie
    • België, Nederland, Duitsland
  • overleg op ondernemingsniveau: decentralisatie
    • vooral bij lage syndicalisatiegraad en gebrek aan georganiseerde interprofessionele werkgeversorganisaties (USA, Frankrijk, UK, Japan)
• nationaal versus regionaal
  • regionaal overleg wint belang (door regionalisering)
  • de meeste materies inzake sociaal overleg zijn nog steeds nationale materies

• sociaal pact 24 april 1944
  • legt de basis van het sociaal overlegsysteem
  • legt de basis van het sociaal zekerheidssysteem

• Non profit sector
  • Niet aangesloten VBO
    • Belangrijke spelers:
      • VOV (vereniging van openbare verzorgingsinstellingen)
      • Zorgnet Vlaanderen
  • Vroeger CSPO (confederatie van social profit ondernemingen)
  • Nu: UNISOC (unie van social profit ondernemingen)
    • Interprofessionele werkgeversorganisatie van de social-profit sector (vertegenwoordigt alle strekkingen en sectoren)
    • 46 federaties zijn lik
    • sinds 2010 volwaardig lid van NAR
  • regionale werkgeversorganisaties
    • VERSO (vereniging voor social profit ondernemingen)
    • Belangenverdeding van socialprofitwerkgevers in samenwerking met
      • UNISOC
      • BCSPO (Brussel)
      • UNIPSO (Wallonië)

• Vlaams economisch verbond (VEV)  sinds 2004 is dat VOKA
  • aanvankelijk actief op vlak van culturele en economische ontvoogding Vlaanderen
  • sinds 1970 geëvolueerd tot de belangrijkste patroonvereniging in de Vlaamse overlegstructuren en instellingen
  • voorzitter: Michel Delbaere
  • afgevaardigd bestuurder: Jo Libeer
  • VOKA is een interprofessionele organisatie maar geen getrapt lidmaatschap  ondernemingen zijn rechtstreeks lid
  • Bescheiden sectorale werking
• Wallonië: UWE (Union Wallonne des Entreprises)
• Brussel: VOB (Verbond van Ondernemingen te Brussel) (frans: BECI)

• Erkenning wordt geregeld via de ‘hoge raad voor de zelfstandigen en de KMO’
  • 2voorzitters en 60 werkende leden
  • 30 vertegenwoordigers van de beroepsfederaties
  • 30 vertegenwoordigers van de interprofessionele federaties
• Erkende interprofessionele federaties:
  • Nationale federatie der unies van de middenstand
  • Unie van de zelfstandige ondernemers
  • …