Item gefilterd op datum: januari 2014

Toen de kruisvaarders in 1096 Syrië binnenvielen, kwamen ze daar in een constellatie terecht zonder gelijkwaardige partij.

twee grootmachten, Byzantium en de Fatimieden, waren verzwakt en verdeeld

Seldjoekse Turken waren inmiddels verwikkeld in een dynastieke strijd.

ð Door tussenkomst van de westerlingen kwam het complexe en weinig stabiele Midden-Oosten in een nieuwe, erg veranderlijke situatie

Gedurende de eerste helft van de 12^e eeuw hield dit een verzwakking in van de moslimrijken ten voordele van Byzantium en de kruisvaarderstaatjes in Palestina.

Toen Nureddin, Turkse heerser van Aleppo, in 1169 Egypte veroverde en daar zijn generaal Saladin als gouverneur plaatste veranderde de situatie. Vanaf dat moment werden de christelijke posities bedreigd.

Had zich sinds zijn vestiging in 969 ontpopt tot het dynamische hart van de moslimwereld. Nieuwe hoofdstad Cairo groeide uit tot een van de belangrijkste markten van het Nabije Oosten.

Behalve militaire macht en economische welvaart, straalde het Fatimiedenrijk ook een hoge culturele activiteit uit (eigen bouwstijl voor moskeeën en paleizen, stichting universiteit,…) Op het einde van de 11^e eeuw woedde in Cairo een hevige machtsstrijd tussen Turkse, Berberse en zwarte etnische groepen in het leger.

Rijk gedurende halve eeuw geconfronteerd met wanbestuur onder zwakke keizers

ð aan de grenzen vormden zich nieuwe, sterke vijanden:

Normandiërs in Zuid-Italië

- Seldjoekse Turken in Klein-Azië wist men geen raad

- 1071: Normandiërs veroverde Bari.

→ Markeerde teloorgang van Byzantijnse macht in respectievelijk Zuid-Italië en het grootste gedeelte van Klein-Azië.

Dynastie der Komnenoi

Onder dynastie der Komnenoi (1081-1185) wist men verdere aantasting van Byzantijns territorium in Klein-Azië te voorkomen.

Vanaf XI

proces van machtsverschuiving: van het centrum naar lokale potentaten zoals de grootgrondbezitters

ð Grootgrondbezitters

- verwierven het recht om in hun gebied belastingen te innen, en een deel voor henzelf te houden

- andere elementen van staatsmacht kwamen later ook in hun handen (rechtspraak, ordehandhaving, lichten en aanvoeren van troepen)

- ontpopten zich tot echte krijgsheren die hun positie erfelijk probeerden te maken

- Keizerlijke macht onderging zo een gestage erosie è Zoals veel andere imperia bezweek het Byzantijnse aan een combinatie van interne erosie en externe druk.

vormde hoogtepunt in politieke, economische en culturele ontwikkeling van zowel het Byzantijnse rijk als diverse moslimrijken

- intensivering van contacten => Westen groeikansen aangeboden

- handel met andere culturen => Italianen ontleenden nieuwe producten en geavanceerde handelsmethodes

expansieve westerlingen vertoonden grotere dynamiek, inzet en openheid voor innovaties, waardoor ze op den duur hun sterkere concurrenten konden overtroeven.

Volgden op Urbanus II zijn oproep

gingen gepaard met grote propagandacampagnes

bijna alle overgeleverde bronnen volgen in deze partijdigheid en clichématig vijandbeeld, die logisch pasten bij de mobilisatiecampagne van de Kerk.

zullen hier zeker een rol hebben in meegespeeld:

- Byzantijns verzoek om hulp bood de Kerk de kans haar positie in die streken te versterken

- Doel van de expeditie was echter niet de bescherming van Byzantium, maar een eventuele pauselijke vazalstaat Palestina

spoorde ridders aan om hun acties niet tegen mede – christenen in eigen land te richten, maar aan bescherming van geloofsbroeders in het Oosten

vermeldde hierbij het verzoek om hulp van Byzantijnse keizer Alexios I aan hemzelf

canons van het concilie vermelden bovendien dat allen die naar Jeruzalem zouden trekken met enkel de bedoeling om het Heilig Graf te bezoeken, volle aflaat zouden krijgen voor hun zonden

Motieven voor kruistochten moeten niet in het Oosten, maar in het Westen gezocht worden. Kruistochten zijn te interpreteren als vorm van westers expansionisme, zowel op religieus als politiek gebied.

(Seldjoekse Turken = tot de islam bekeerd nomadenvolk)

- In 1055 wordt hun aanvoerder tot Sultan benoemd door kalief van Baghdad.

- Bij Manzikert (1071) verslagen ze het Byzantijnse leger waardoor ze bijna heel Klein-Azië onder controle krijgen. Later volgen Syrië en Palestina.

- In 1092 valt het grote Seldjoekse rijk uiteen in vele, kleinere gebieden.

- Gewelddaden waarmee hun veroveringen gepaard gingen, werd door Katholieke zijde voorgesteld als doorslaggevende reden voor kruistochten.

→ Christenen waren echter zeker niet enige slachtoffer

→ Intolerantie richtte zich veel meer tegen sjiieten. Van christenvervolgingen of systematische schendingen van de heilige plaatsen door de Turken bevatten de bronnen geen spoor.

Waren er in het Midden-Oosten zelf tijdens 11^e eeuw ontwikkelingen die latere westerse invasies kunnen verklaren en rechtvaardigen? Werden christenen of hun heilige plaatsen daar ernstig belaagd? Was het Heilige Graf werkelijk bedreigd?

- De Islam probeerde in oorsprong geen andere godsdienst te zijn dan het joden- of christendom (erkenden hen als ‘volkeren van het boek’)

- Onderworpen niet-moslims genoten contractuele gastvrijheid (dhimma): garandeerde persoonlijke vrijheid + bescherming van goederen en erediensten.

- In deze gebieden heerste geen eenduidige religieuze situatie van dominerende moslims en onderworpen christenen. (Veel etnische, taalkundige en culturele verschillen).

- Van segregatie of gettovorming was geen sprake: Veel joodse en christenlijke gemeenschappen hadden moslims als bevrijders begroet.