Item gefilterd op datum: januari 2014

- Zie kaart p. 530 voor de Duitse ruimte

- Politiek van Frankrijk en Rusland = om Duitse wereld verdeeld te houden.

 Restauratie: Congres van Wenen richt Duitse bond op  een confederatie van 30 vorstendommen.

De Duitse staten na 1848

- ≠ van Italië: de Duitse bevolking was gehecht aan hun afzonderlijke staten

 Dus een vernietiging van alle afzonderlijke regeringen kon niet meteen gebeuren.

- Voordeel van vereniging = Economische vooruitgang

DL gaat zich economisch verenigen maar niet door eigen inspanning  vallen in armen van Pruisen

Pruisen in de jaren 1860: Bismarck

- De eenmaking gaat gerealiseerd worden vanuit Pruisen  Niet via het Liberaal-Nationalisme wat het parlement van Frankfurt voorstelde maar door de politiek die Bismarck gaat voeren.

- Pruisen: heeft zich ontwikkelt vanuit het gebied Brandenburg  lid van de Duitse-bond

 expansies  enkele van deze gebieden behoorden niet tot de Duitse bond

- Bismarck = Kanselier van Pruisen + beoefent de Realpolitiek

 is echter geen Duits nationalist maar gaat de belangen van Pruisen nastreven.

 Beseft dat de eenmaking niet realiseerbaar is via ideologie maar zal gerealiseerd moeten worden via brute macht  Pruisische leger wordt zeer belangrijk.

 eenmaking gaat worden gerealiseerd  geweld en diplomatie.

Bismarck’s oorlog: De creatie van de Noord Duitse Bond, 1867

- Bismarck’s diplomatie:

 Coalitie met Oostenrijk  voor de annexatie van Sleeswijk –Holstein  monarch = Deense koning

 wel lid van de Duitse bond

 Oostenrijk en Pruisen gaan in oorlog met Denemarken  verslaat Denemarken

 Sleeswijk-Holstein wordt verdeeld

 Pacteren binnen de Duitse bond  hij gaat het Oostenrijk willen isoleren

 Oorlog tegen de Habsburgse keizer

 een sterk Pruisisch leger + bondgenoot met Italië (ook eenmaking)  winst voor Pruisen

 Gevolg: Noord Duitse Bond  De Zuid Duitse staten blijven aanleunen bij de Habsburgse keizer maar vormen minder een confederatie tov het Noorden.

De Frans-Pruisische oorlog

 Gaat de pijlen richten op Frankrijk.Om de Zuidelijke staten aan zich te binden.

 In Frankrijk: zit men nog steeds met Napoleon III’s internationaal beleid in zijn achterhoofd.

 Bismarck gaat oorlog proberen uitlokken Frankrijk zal de oorlog verklaren door problemen van erfopvolging in Spanje.

 Een Pruisische prins zou de constitutionele erfopvolger worden waarop Frankrijk zich ingesloten voelt door Pruisen en men dus de oorlog verklaart.

 Napoleon III wordt verslagen

- Napoleon III wordt gevangengenomen  ontstaan van de 3^e Republiek

- Bismarck laat de Pruisische koning in het spiegelpaleis in Versailles kronen tot Duitse Keizer.

 Pruisen wordt Duitsland

Het Duitse Rijk, 1871

- Bismarck gaat krachtig de economische politiek voortzetten  industrialiseren van DL (= Duitsland)

 nachtmerrie voor andere Europese staten  DL is een economische macht in wording

 naast economische productie ook demografisch in opmars

Italiaans nationalisme: Het programma van Cavour

- In Italië algemene ontevredenheid over de autoriteiten + groeiend verlangen naar een liberale staat

- Er ontstaat dus de droom voor een Italiaanse eenmaking = Risorgimento

- Piedmont-Sardinië : koning Victor Emmanuel + 1e minister Camillo di Cavour

 een liberale constitutionele monarchie

- Na 1848 wil het Oostenrijk zijn gezag herstellen maar Italiaanse nationalisme wint aan aanhang.

- Eenmaking: 2 strekkingen

 Links-Republikeinse: Garibaldi

 Liberaal-Nationalistische: Cavour (wil Italië vereningen onder kroon Piedmont)

- Cavour gaat een bondgenoot zoeken in Frankrijk. militaire steun nodig tegen het Oostenrijk

 Drijfveer voor Frankrijk = Nice en Savoy

 Cavour gaat Oostenrijk uitlokken tot een oorlog  gewonnen door Frankrijk en Piedmont

- Napoleon III heeft nu echter een dilemma  Frankrijk troepen belanden in de Pauselijke staten waarop deze troepen de Paus gaan beschermen tegen de Italiaanse revolutionairen.

 Sluit vrede met Oostenrijk.

De voltooiing van de Italiaanse eenmaking

- 1860: Noord Italiaanse monarchie, de pauselijke staten en het koninkrijk van de 2 Siciliës

- Garibaldi: gaat het Zuiden binnenvallen  koninkrijk van de 2 Siciliës stort ineen

 gaat dan verder oprukken naar het Noorden  in confrontatie met Frankrijk troepen (Pauselijke staten)

 De 2 Siciliës willen unaniem behoren tot Piedmont

 Een Parlement dat heel Italië vertegenwoordigd; uitz: Venetië (1866) en Rome(1870).

- Eenmaking = compleet bij toetreding van Rome in 1870 wanneer de Frankrijk troepen zich terugtrekken van wegen de Frankrijk-Pruissische oorlog.

Langdurige problemen na de eenmaking

- Tegenstand van de katholieken (na toevoeging Rome)

- Volgens sommige Italië eenmaking nog niet compleet: nog enkele gebieden behoren tot Italië

- Kloof tussen Noord (industrieel) en Zuid (agrarisch)

- Voor 1860: 2 prominenten natiestaten = Frankrijk en GB

- Nationalisme  kern idee = natie heeft recht op eigen staat ( Realisatie = natiestaat)

- De politieke organisaties   multinationale staten: meerdere naties

 geraken in moeilijkheden als een natie een nationalistisch programma ontwikkelt.

 vaak 1 natie dominante waardoor je nationale ‘minderheden’ hebt

 ministaten: staten die meer deel van de natie omvatten

 het idee van natiestaten: samenbrengen maar ook verdelen van gehelen.

- ‘Het volk’: moet iets gemeenschappelijk voelen voor men een natie kan vormen

 meestal gaat het om taal.

- De consolidatie van een natiestaat: 2 fasen  Territoriaal en psychologisch

- Natievorming = geen natuurlijk proces maar werk van mensen + afhankelijk van de omstandigheden

het is dus berust op toeval en omstandigheden (contingent)

- Sommige eisen van de revolutie in 1848 worden nu overgebracht door de gevestigde autoriteiten!s

De Krimoorlog, 1854-1856

- Krim = schiereiland in de zwarte zee; behoort tot Rusland (gaat de krimoolog aanwakkeren)

- De oorlog gaat het succes van sommige nationalistische bewegingen helpen

 Het verzwakt Oostenrijk en Rusland

- Tsaar: wil ijsvrije havens (= permanent streefdoel)  via de zwarte zee

 wordt geblokkeerd door het Ottomaanse Rijk (= Ottomaanse Rijk)  heeft het intern moeilijk ; Griekenland

- Tsaar Nicolas I: binnenvallen van Moldavië en Wallachije  claim = beschermen van de Christenen tegen de Islam in het Ottomaanse Rijk.

MAAR GB en Frankrijk verlenen steun aan Ottomaanse Rijk  beiden willen niet dat Tsaar invloed zal uitoefenen

 GB door Balance of power; Frankrijk om economische belangen

 GB gaat de Russische vloot blokkeren in de Zwarte zee + samen met Frankrijk invallen in Rusland

 Ook interventie van het Oostenrijk: speelt af aan eigen grenzen  zelf Moldavië en Wallachije bezetten.

- Tsaar Alexander II aanvaardt de vrede op een congres in Parijs

 Behouden van de integriteit van het Ottomaanse Rijk

Moldavië Wallachije worden een autonoom gebied in Ottomaanse Rijk

- In de 2^e helft van de 19^e E een aantal grootmachten gaan zich kunnen stabiliseren als natiestaten.

- Congres van Wenen: naast Restauratie ook internationale stabiliteit

 maar 1 uitz = Krimoorlog

Politieke instellingen

- Belang van de economische en sociale realiteit > politiek (cf. Realisme)

- Napoleon III als social engineer

• ^§ Wetenschap gebruiken om sociale omstandigheden te verbeteren (vb: saneren van Parijs)

Economie

- Actieve staatsinterventie

- Pro internationale vrijhandel

• ^§ 1860: vrijhandel met GB

Sociaal

- Vooral humanitaire beslissingen

• ^§ Ziekenhuizen, asielen, gratis medicijnen, …

- Eerste stappen richting een welvaarts- en verzorgingsstaat

Internationale politiek

- Desastreus

• ^§ Domme oorlogsbeslissingen
• ^§ Internationale vrijhandel zorgde voor  oppositie (industriëlen)
• ^§ Oorlog tegen Pruisen in 1870: doodsteek

- Het mislukken van de revoluties van 1848

• ° Intellectueel en politiek realisme (ipv idealisme of romanticisme)

Materialisme, Realisme, Positivisme

- Kunst: weg van de romantiek

• Nood aan helder taalgebruik

- Vertrouwen in de wetenschap 

• Het ware nut van het leven te achterhalen
• Religie was niet wetenschappelijk en slechts figuurlijk te interpreteren

- Positivisme

• Nood aan controleerbare feiten
• Vermijden van wishful thinking
• Bevragen van veronderstellingen en veralgemeningen

- Realpolitik

• Geen utopische politieke ideeën (=ideologieën), maar eigen belang nastreven (strategische keuzes maken)
• Oorlog werd geaccepteerd als het “nodig” was
• Gevolgd door Bismarck, Marx en Napoleon III

Marxisme

- 3 stromingen samengevoegd:  Duitse wijsbegeerte

 Franse Revolutionaire ideeën

Britse industriële revolutie

- Marx geloofde in de samenzwering van de werkende klasse

• Echte vrijheid kon enkel gerealiseerd worden indien privébezit werd afgeschaft
• Groeperen van arbeiders over de grenzen heen
• Enkel trouw zijn aan de eigen klasse (proletariaat)

- De waarde van een product wordt bepaald door de hoeveelheid arbeid erin kruipt

• ^§ De arbeider verdient hier echter slecht een fractie van
• ^§ De bourgeoisie wordt hierdoor rijker (these)
• ^§ Het proletariaat ontstaat (antithese)

- Concurrentie tussen bourgeoisie: macht komt in handen van een steeds kleinere groep

• ^§ De rest wordt proletariër (proletariaat )

- Tot op het punt dat het proletariaat zodanig talrijk is dat het de macht grijpt

- Dialectisch materialisme: vooruitgang in de geschiedenis bepaald door clash tussen these en antithese

• ^§ Hegel: nadruk op sociale veranderingen
• ^§ Marx: nadruk op materiële omstandigheden

- De proletariër mag niet “meedoen” met de staat (onderhandelen, betere lonen eisen, …)

• ^§ De staat kan nooit een element van welvaart worden

- Voordelen

• ^§ Wetenschappelijke claim

- Nadelen

• ^§ Te radicaal voor de meeste mensen

Berlijn: het falen van de revolutie in Pruisen

- Maart 1848: revolutie in Berlijn

- Koning Frederik Willem IV grijpt niet in, maar laat het volk een wetgevend orgaan stemmen

- Deze vergadering werd overheerst door anti-Junker extremisten

- Ze geeft de Polen in West-Pruisen en Posen zelfbestuur

• De Duitse inwoners van deze gebieden weigeren het Pools gezag de accepteren
• Gesteund door het leger: maakt een eind aan het Pools gezag

- De koning ontbindt de vergadering en herstelt de oude machten

Het Parlement van Frankfurt

- Machtsvacuüm in de Duitse staten na de revoluties van 1848

• ° Parlement van Frankfurt

- Pro geleidelijke hervormingen (dus geen revolutie)

- Maar 2 problemen:  Geen geünificeerd leger

 Geen “Duitse staat” om op terug te vallen (geen verleden)

- Verdeeldheid: Klein-Duitse strekking VS Groot-Duitse strekking

• Klein: Pruisen + Duitse staten (onder koning van Pruisen)
• Groot: Pruisen + Duitse staten + Oostenrijk (onder de Oostenrijkse Keizer)

- Het Parlement van Frankfurt wilde een constitutionele (!) monarchie

• Om de reden weigert de Oostenrijkse keizer de kroon
• De junkers in Pruisen wensten absoluut geen constitutionele monarchie

De koning van Pruisen zag zich gedwongen te weigeren

- Het werk van het Parlement van Frankfurt was dus voor niets geweest

• ^§ De meeste leden keren terug naar ‘huis’
• ^§ Enkele extremisten volharden

 Het Pruisische leger maakt een einde aan het resterende Parlement

- Veel progressieve Duitsers emigreren (oa. Naar de VSA)

De Pruisische grondwet van 1850

- De Pruisische koning stelt zelf een grondwet op

- + oprichting van een parlement (verkozen dmv algemeen mannelijk cijnskiesstelsel)

• Vooral vertegenwoordigd door Junkers

- Bevorderen van de industrialisatie

• ° Zollverein (economische eenmaking van Duitsland)

Achtergrond

- Oostenrijks Imperium => Multi-etnisch

• Middelpuntsvliedende kracht (nationalisme)

Revoluties 1848

- Maart 1848: Opstand in Wenen (onder invloed van de Franse “Februari-Revolutie”)

• De revolutionairen dringen het paleis binnen

 Metternich vlucht

- Revoluties in het gehele rijk

- Duitse Zone: ° Parlement van Frankfurt

• Ook Bohemen is uitgenodigd
• Bohemen is echter verdeeld in een Duitse en Slavische bevolking

 ° Pan-Slavisch parlement als reactie tegen het Parlement van Frankfurt

- Maar: steeds een zwakke basis:

• Vooral intellectuelen (geen politieke figuren)
• Nationalistische gevoelens niet door iedereen gedragen (bvb niet door het leger)
• Onderlinge verdeeldheid (radicaal VS gematigd)

Contrareformatie

- Doel: revoluties doorbreken en terugdraaien

- Door keizer Ferdinand

- Overwinningen

• Praag (vs Pan-Slavisch parlement)
• Noord-Italië (vs Italianen, leger van Piedmont-Sardinië)
• Hongarije (interne multi-etniciteit, minderheden gesteund door habsburg)
• Wenen (vs revolutionairen)

- Keizer Ferdinand van Oostenrijk abdiceert onder druk van contrarevolutionaire leiders

• Opgevolgd door Jozef

- Installatie van het Bach-Systeem

• Tegen nationalisme, constitutionalisme en politiek liberalisme
• Wil het volk vrijheid doen vergeten dmv welvaart (materiële vooruitgang en administratieve efficiëntie)

Kader

- Koning = Louis Philippe (van Orleans)

- Weinig stemgerechtigden (1/30^ste)

- Weinig representatie van de lagere klassen in het parlement

“Februari-Revolutie” (1848)

- Reformanten demonstreren op straat in Parijs

• De koning krijgt geen steun van de burgerwacht

Abdiceert

Na de Revolutie

- Verdeeldheid: Republikeinen VS Monarchisten

- Republikeinen roepen de 2^e republiek uit met een voorlopige regering

• Echter ook verdeeld: Socialisten VS Liberalen
• Veel meer Liberalen
• Ateliers Nationaux (A.N.) als concessie voor de Socialisten

- Weinig bereikt

• Enkel de afschaffing van de slavernij in de Franse kolonies

“Juni-Revolutie”

- A.N. verenigt arbeiders (ideeën wisselen, …)

- De arbeiders vallen gezamenlijk het parlement (grondwetvormende regering) aan

• Start van een klassenoorlog

- Sterke repressie van de Burgerwacht

• Groot aantal slachtoffers

- Maakt grote indruk @ Europa

De opkomst van Louis Napoleon Bonaparte

- Na de “Juni-Revolutie”: nood aan een president

- L. Napoleon ruim verkozen

• Door naambekendheid en mythevorming rond Napoleon I

- De grondwetgevende regering wordt vervangen door een Assemblée Legislative

• Raar: 2/3 monarchisten, 1/3 republikeinen (socialisten en burgerlijke liberalen)

 Onderling ook verdeeld: Monarchisten: Orleanisten & Legitimisten

Republikeinen: Socialisten & burgerlijke liberalen

- Napoleon wakkert de tegenstellingen aan en wint aan populariteit

• 851: Pleegt een “staatsgreep”

 Laat zich herverkiezen voor 10 jaar

• 852: Kroont zichzelf tot keizer van het Franse Rijk

Doelen van de revolutie

- Constitutionele overheden

- Volksoeuvereniteit

- Afschaffen lijfeigenschap