Item gefilterd op datum: januari 2014

Er zijn een aantal risico’s waarvan men vindt dat ze niet door de bruger zelf, maar door de overheid moeten worden gewaarborgd (ouderdom, werkloosheid, invaliditeit, …). De sociale bescherming komt wel altijd langs 2 kanten. De burgers doen bijdragen waardoor sociale bijstand wordt gegarandeerd.

De 3 grootste functies zijn:

• bij verlies arbeidsinkomsten een vervangingsinkomen bieden
• door sociale lasten een aanvulling bieden op het inkomen
• een bijstandsuitkering bieden bij het onvrijwillige zitten zonder beroepsinkomsten

Er bestaat hierbij ook een geïnstitutionaliseerde solidariteit:

- tussen actieven en niet-actieven

- tussen de generaties

- binnen de generaties

Werknemer: oefent werkzaamheden uit in het kader van een arbeidsovereenkomst, werkt in naam en voor rekening van een WG. Hij is gebonden via een AO en heeft recht op sociale zekerheidsuitkeringen

Zelfstandige: werkt autonoom en voor eigen rekening. Hij betaalt sociale bijdragen en belastingen op het netto belastbaar inkomen en heeft ook te maken met grotere risico’s :

• geen werkloosheidsuitkering
• geen arbeidsongevallen- en beroepsziektenuitkering
• arbeidsongeschiktheidsuitkering pas na 1 maand
• geen jaarlijkse vakantie

Ambtenaar: is vast benoemd en verbonden door eenzijdige overheidshandeling. Hun grootste voordeel is het hoog pensioen dat ze ontvangen

1. Overmacht

= uitvoering van de AO is tijdelijk of definitief niet meer mogelijk. Faillissement valt niet onder overmacht! Wanneer een WN als arbeidsongeschikt wordt beschouwd door ziekte of ongeval geldt dit enkel als overmacht wanneer het onmogelijk is voor de WG om de WN ander werk aan te bieden binnen de onderneming.

2. Overlijden WN

Een AO is intuitu personae, en is het dus rechtstreeks gebonden vaan de WN. Wanneer de WG komt de overlijden is er geen eind van de arbeidsovereenkomst, tenzij het bedrijf wordt stopgezet of zijn contract eveneens intuitu personae was.

3. Opzegging/ ontslag

= wanneer 1 van de partijen kennis geeft om de AO eenzijdig te beëindigen mits inachtneming van opzegtermijn of mits betaling van een opzegvergoeding. Deze vorm is alleen mogelijk bij AO van onbepaalde duur (zie hierboven). Het beëindigen gebeurt doormiddel van een eenzijdige en vormelijke rechtshandeling.

4. Ontslag om dringende reden

= er zijn ernstige tekortkomingen die elke professionele samenwerking onmiddellijk en definitief onmogelijk maakt. Hierbij is er een fout van de WN duidelijk aanwezig. In dit geval hoeft geen opzeggingsvergoeding worden betaald. De strenge vorm- en termijnregelen zijn als volgt:

- binnen 3 dagen na kennis van de feiten moet de WG en WN ontslaan

- binnen 3 dagen na het ontslag moet de WG bewijs leveren dat samenwerking in feite onmogelijk is

5. Eenzijdige beëindiging van de overeenkoms door substaniële wijziging van essentiële arbeidsvoorwaarden

= wanneer er een eenzijdige wijziging in de AO plaatsvindt is dit een vorm van impliciete wilsuiting om de overeenkomst de beëindigen en kunnen we spreken van onrechtmatig ontslag. Hierbij kunnen de essentiële arbeidsvoorwaarden worden geschonden die de WN verzekeren van redelijke inspanningen

bronnen: AO, cao, wet, arbeidsreglement

verplichtingen WG:

• eerbied betuigen voor de WN
• goede zeden respecteren
• wijze van betaling respecteren
• goede arbeidsomstandigheden voorzien
• WN laten werken op plaats en op de wijze waarin is overeengekomen
• betalen van loon
• respecteren arbeidsduurgrenzen
• overhandigen arbeidsreglement

verplichtingen WN:

• eerbied betuigen voor de WG
• respecteren van de goede zeden
• zorgvuldig arbeid verrichten
• niet schenden van bedrijfsgeheim
• geen oneerlijke concurrentie

Het onderscheid tussen arbeiders en bedienden zou het komend jaar gaan verdwijnen. Dit omwille van de onredelijke en enorme verschillen die er bestaan tussen de twee.

Er is geen tijdslimiet, wat betekent dat de partijen de AO op elk ogenblik kunnen en mogen beëindigen. Er is hierbij wel een opzegvergoeding verplicht. Deze vorm van AO biedt een grotere bescherming.

2. Bepaalde tijd

Hier is de duur van de overeenkomst vastgelegd en wordt de AO automatisch beëindigd op de vervaldag. Wanneer er 3x na elkaar een AO van bepaalde duur wordt afgesloten, wordt er overgegaan tot een AO van onbepaalde duur

De Arbeidsovereenkomst

Normaal gezien is er een evenwicht tussen werkgever en werknemer, waarbij de werkgever gezag uitoefent op de WN, de WN arbeid biedt aan de WG en de WG vervolgens loon biedt aan de WN. Dit gezag is een belangrijk criterium voor het onderscheid te maken tusse WN en zelfstandigen.

schijnzelfstandigheid

= personen die in theorie de statuut hebben van zelfstandige terwijl ze in de werkelijkheid arbeid verrichten onder een AO als werknemer. Dit wordt gedaan vanwege de voordelen die er zijn met het werken onder een AO. Een zelfstandige moet alles voor eigen risico nemen

criteria voor kwalificatie arbeidsrelatie

• wil van de partijen
• vrijheid van de organisatie van de werktijd
• vrijheid van de organisatie van het werk
• mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen

• weerlegbaar vermoeden in bepaalde sectoren waarbij criteria kunnen wijzen op het bestaan van een AO

• gebrek aan financieel/economisch risico
• gebrek aan verantwoordelijkheid en beslissingsmacht over aankoopbeleid en prijsbeleid
• geen resultaatsverbintenis
• garantie op betaling van vaste vergoeding, ongeacht het bedrijfsresultaat
• zich niet voordoen als onderneming

Soorten arbeidsovereenkomsten

Er wordt een onderscheid gemaakt naargelang de:

• aard
• precisering van de te verrichten werk
• duur waarvoor arbeidsovereenkomst werd aangegaan

Studenten hebben geen verschillend AO maar wel een aantal verschillende voorwaarden:

• minstens 15 + onderwijs volgen met een volledig leerplan
• aangezien er een vermoeden is van AO wordt de student beschermd als werknemer
• er mogen niet meer dan 50 dagen worden gewerkt

Collectief overleg en sociale partners

= totstandkoming van sociaalrechtelijke regels. Dit wordt gedaan door de sociale partners, waarbij onderhandelingen tussen werkgevers en werknemers worden vastgelegd in contracten en collectieve arbeidsovereenkomsten

wie?

1. Vakbonden=werknemersorganisaties

ABVV: Algemeen Belgisch Vakverbond

ACV: Algemeen Christelijk Vakverbond

ACLVB: Algemeen Christelijk-Liberaal Vakverbond België

- vakbonden zijn feitelijke verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid. Doordat ze geen rechtspersoonlijkheid hebben is er ook geen verplichting tot publicatie van de jaarrekening wat lichtjes nadelig kan zijn omdat je op die manier niet naar het kapitaal kan kijken. De vakbonden betalen uitkeringen als er wordt gestaakt en kapitaal draagt natuurlijk rechtstreeks bij tot de hoogte van deze vergoeding.

2. Werkgeversorganisaties

Unizo: Unie Zelfstandige Ondernemers

VBO: Vlaamse Bond van Ondernemers

VOKA: Vlaamse Kamer van Koophandel + Vlaamse Economisch Verbond

internationaal niveau

De VN heeft een organisatie, namelijk de IAO: Internationale Arbeidsorganisatie.

Ook op EU vlak worden enkele zaken vastgelegd dmv:

• Europese normen inzake sociaal recht
• Europese sociale partners
• Europese cao

Sociaal overleg: nationaal

interprofessioneel niveau

1. Een groep van 10 stelt het IPA op: interprofessioneel akkoord. Tweejaarlijks worden deze overleggen gehouden tussen de staat en sociale gesprekspartners. Inhoud: arbeids- en loonvoorwaarden

2. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven en Sociaal-Economische Raad voor Vlaanderen geeft hierbij advies betreffende de aangelegenheden met sociaal-economische dimensies

3. NAR: Nationale Arbeids Overeenkomst

Deze wordt opgesteld door publiekrechtelijke instellingen. Het is een paritair orgaan waarbij het aantal vertegenwoordigers van de WN’s gelijk is aan die van de WG’s. Dit orgaan geeft advies en doet voorstellen aan de regering betreffende vraagstukken met sociale implicaties, die alle werknemers aangaan.

professioneel: sectoraal niveau

1. Bedrijfstakken: ondernemingen met gelijkaardige activiteiten worden gegroepeerd en hebben een aangepaste regelgeving

2. Paritaire comités: zijn representatief voor de sectors. Vertegenwoordigers vd WG’s en WN’s ontmoeten elkaar om gemeenschappelijke problemen te bespreken, waarbij ook weer cao’s worden afgesloten en het doel is om sociale conflicten te voorkomen en onderhandelen

professioneel: ondernemingsniveau

1. Ondernemingsraad: is een paritair orgaan dat maandelijks samenkomt om te overleggen en samen te werken inzake arbeidszaken. Een OR is verplicht bij een onderneming die meer dan 50 werknemers telt. Ze geeft advies over beroepsopleiding, personeelsaangelegenheden en organisatie van het werk. Ze maken eveneens beslissingen over jaarlijks verlof.

2. Comité voor Preventie en Bescherming op het werk: geeft advies inzake veiligheid en gezondheid van mensen op de werkvloer.

Beide leden van (1) en (2) hebben bijzondere ontslagbescherming, waarbij een ontslagverbod geldt, tenzij er dringende redenen zijn.

3. Vakbondsafvaardiging: dit orgaan vertegenwoordigt de belangen van de WN’s bij de WG. Ze worden verkozen voor 4 jaar. Zij hebben eveneens een bijzondere ontslagbescherming

CAO

= akkoord tussen 1 of meer werknemersogranisaties met 1 of meer werkgevers(organisaties)

Het is een regelment waarbij de rechten en plichten van de contracterende partijen in worden opgenoemd. Is het echter een contract of een reglement? Het is eerder een reglement omdat het ook kan gelden voor derden (waardoor het geen overeenkomst is)

1. Normatief deel:

De bepalingen gelden binnen het bedrijfsmilieu als normen voor de WG en voor de WN. De cao heeft een bijzonder sterke bindende kracht (ontstaan, bestaan, duur ve AO, vakantie, arbeidsduur, veiligheidsnormen)

2. Obligatoir deel:

De bepalingen die de onderlinge rechten en plichten van de contracterende partijen (geldigheidsduur van de cao, sociale vredeplicht, sancties, ..)

soorten

1. OndernemingsCAO: gesloten tussen 1 of meer representatieve WN organisaties met 1 of meer WG

2. Sectorale CAO: gesloten in een paritair comité. Moet worden bekend gemaakt in het BS en is bindend 15 dagen na de publicatie voor alle WG’s onder die PC

3. Intersectorale, nationale CAO: gesloten in de nationale arbeidsraad. Deze bindt verschillende bedrijfstakken in heel België. Bekend making idem aan sectorale cao

Binding: wie is er gebonden door een cao?

• organisaties die de cao hebben gesloten
• WG’s die lid zijn van deze organisaties
• organisaties en WG die toetreden tot de cao
• WG’s die lid worden van een organisatie die gebonden is door de cao
• alle WN’s van een WG die gebonden is door de cao (een derde partij dus)
• doordat de koning de normatieve bepalingen van een cao door middel van een KB van toepassing verklaart, is het algemeen bindend voor alle WN’s en WG’s van het PC waarbinnen de cao werd gesloten
• de obligatoire bepalingen zijn alleen bindend voor de cao-partijen

conflicten

tussen WN en WN

Als WN’s besluiten om te staken kan het dat er ook steeds een groep WN’s zijn die echter wel willen werken. Wanneer de stakende de toegang echter belemmeren tot de werkvloer kunnen zij niet anders dan niet werken. De WG mag steeds reageren door een lock-out, waarbij hij de WN’s de toegang verbied

staken

Staker: geen arbeid=geen loon. Wanneer de staking is erkend door de vakbond wordt hij vergoed door de stakingskas van de vakbond. Indien de staking niet is goedgekeurd noemt men dit een wilde staking en wordt deze niet vergoed.

Werkwillige WN: doordat de WG de werkwillige WN niet tewerk kan stellen is er een tijdelijke schorsing van de arbeidsovereenkomst. Als de werkwillige kan bewijzen dat de belemmering om te wreken buiten zijn wil om was heeft hij recht op het gewaarborgd loon.

langdurige staking

Bij een langdurige staking zal een sociaalbemiddelaar ertussen komen. Hier wordt dan bestudeerd of het staken rechtmatig is. Iedereen heeft recht op staken, maar er moet wel een evenwicht zijn. Als het echt onmogelijk kan de WG naar de rechter gaan en kan er een bevel tot uitdrijving worden gevoerd.

Sociaal recht is een hele gemende rechtstak. Het is zowel privaatrechtelijk (overeenkomsten tussen WG en WN) als publiekrechtelijk (verhoudingen overheid/uiterkeringsgerechtigde).

Onder het arbeidsrecht kan dan nog een onderscheid worden gemaakt tussen collectief arbeidsrecht en individueel arbeidsrecht

• wanneer het OM kennis krijgt van een misdrijf heeft hij volheid van vervolgingsrecht
• Ook het legaliteitsbeginsel geldt: er is opsporingsplicht en opsporingsrecht, al is er geen klacht of aangifte
• seponeren: zaak zonder gevolg klasseren, onderscheid:
  • beleidssepot (opportuniteitsbeginsel): de strafvervolging heeft geen bijdrage meer tot het algemeen belang
  • technisch sepot: bv: de zaak is verjaard, de verdachte is gestorven
• vervallen van de strafvordering kan wanneer:
  • verdachte is gestorven
  • minnelijke schikking (geldsom)
  • administratieve geldboete: het grootste voordeel hierbij is dat er niks in het strafblad terecht komt

opsporingsonderzoek: hoe wordt een misdrijf opgespoord?

a. via traditionele politiediensten: ze proberen misdrijven te voorkomen, de openbare rust en veiligheid te bewaren (preventief optreden)

b. gerechtelijke politie: opsporen en vaststellen van misdrijven. Zij treden repressief op, wat wilt zeggen dat zij niet degene zijn die parkeerboetes uitgeven maar dus verschillende functies hebben:

• staan onder functioneel gezag van Procureur des Konings
• alle noodzakelijke handelingen worden verplicht uitgevoerd te worden voor het onderzoek
• de officieren hebben grotere autonome opsporings- en vaststellingsbevoegdheid, maar staan zeer streng onder toezicht van de Procureur des Konings

c. Proces- verbaal

De gerechtelijke politie heeft hierbij een informatieplicht. De officiële akte die bevoegde overheden de toestemming strekt tot het bewijs van een misdrijf te zoeken zorgt ervoor dat er uitzonderingen zijn in verband met vaststelling van bepaalde feiten, verklaringen van personen+ eventuele gedane opsporingen.

d. Verdachten en getuigen

Mogen worden verhoord om inlichting over de betrokken feiten in te winnen. Er is wel een wetgeving die een minimale waarborg biedt, namelijk de Salduz-wetgeving: elk een die als verdachte verhoord wordt met de kans om vervolgd te worden heeft het recht op bijstand van een advocaat

e. Huiszoeking

• bevel van onderzoeksrechter vereist
• mag alleen tussen 5u en 21u
• kan op verzoek van een bewoner, vanwege hulpgeroep, noodtoestand, heterdaad
• moet schriftelijke en voorafgaande toesemming worden gegeven door de bewoner
• wanneer er een onwettige huiszoeking is, is dit een onrechtmatig verkregen bewijs en wordt de zaak gesponeerd
• doorzoeken van een voertuig mag alleen wanneer er sterke aanwijzingen zijn tot betrekking tot een misdaad (bv: je ziet iemand een laptop stelen uit een andere auto en die in zijn auto steken. Je mag dan vragen om zijn auto te doorzoeken)

f. Fouilleren

Idem als doorzoeken van een voertuig

g. Bijzondere inbreken op privacy

• provocatie is verboden: de verdachte zelf laten toehappen in het geval dat hij zonder deze provocatie de daad niet had gepleegd

h. Betrapping op heterdaad

=ontdekken van het misdrijf terwijl het gepleegd wordt

Er mogen bijzondere bevoegdheden worden uitgeoefend onder leiding van de Procureur des Konings opdat er geen bewijs verloren zou gaan (bv: als je iemand betrapt en hij heeft zijn ID niet bij mag je hem verzoeken naar zijn huis te gaan en ID te halen. Dit geldt dan nogsteeds als heterdaad)

na het opsporingsonderzoek

• seponeren
• bemiddeling in strafzaken (overeenkomsten proberen te vinden betreffende de schade en herstel, wanneer dit voor zowel slachtoffer en verdacht als aanvaardbaar wordt geacht  geen tussenkomst rechter)
• minnelijke schikking (strafvervolging vervalt door geldsom te betalen)
• strafrechtelijke vervolging
  • rechtstreeks voor vonnisgerecht
  • gerechtelijk onderzoek

3. Het gerechtelijk onderzoek (vonnisfase)

De onderzoeksrechter gaat hierbij alles ondezoeken. De handelingen om daders op te sporen en bewijzen te verzamelen zijn reeds gepaseerd. De onderzoeksrechter is onafhankelikj en onpartijdig.

vordering G.O

aanvraag door OM en/of door de burgerlijke partijstelling van iemand die beweert benadeeld te zijn door de misdaad/wanbedrijf (met als doel om schade te herstellen)

de onderzoeksrechter

1. Heeft principiële onderzoeksverplichting

2. Heeft de volledige leiding over het onderzoek, kan beroep doen op politiediensten

kenmerken

• schriftelijk
• geheim (inzage in het dossier is niet altijd mogelijk)
• niet-contradictoir

onderzoeksmethode

• ondervragen
• verhoren van verdacht of getuige
  • verdachte heeft steeds zwijgrecht
• huiszoeking en inbeslagname, met de zelfde voorwaarde als bij de onderzoeksfase
• inkijkoperatie
• controleren telecommunicatie
• plaatsbezoek (reconstructie)
• deskundigen aanstellen (bevel tot DNA onderzoek)

voorlopige hechtenis

volgens de rechten van de mens heeft een ieder recht op persoonlijke vrijheid. Toch is er de mogelijkheid tot vrijheidsberoving. Hier zijn hele strenge regels omtrent want: iedereen is onschuldig, tenzij schuldig verklaard door een definitieve rechterlijke uitspraak. De enige reden dat een onschuldig iemand van zijn vrijheid dus mag worden beroofd is indien het OM er maatschappelijke noodzaak in ziet. Voorlopige hechtnis gebeurt in 3 fasen:

1. Aanhouding en arrestatie:

• door politie of parket
• ≠ voorlopige hechtenis
• arrestatie is 24u, aanhouding is langer dan 24u
• gearresteerde heeft recht op bijstand door een advocaat

2. Bevel tot medebrenging

• door onderzoeksrechter
• maximum 24u
• de verdachte wordt ergens naar meegebracht om te kunnen ondervragen

3. Bevel tot aanhouding

• is een rechterlijk bevel door de onderzoeksrechter
• er is nogsteeds een vermoeden van onschuld

vereisten van voorlopige hechtenis

• moet een misdrijf zijn dat door met de correctionele gevangenisstraf 1 jaar bestraft zou worden
• moeten ernstige aanwijzingen zijn van schuld
• de hechtenis moet een volstrekte noodzakelijkheid zijn voor openbare veiligheid
• er is een restrictieve interpretatie : als de maximumstraf <15jaar moeten er ernstige aanwijzingen zijn dat de betrokkene de misdrijven opnieuw zou plegen
• deze voorwaarden gelden allemaal niet bij misdrijven waarvoor de maximumstraf >15jaar

Er wordt is steeds 5 dagen vrijheidsberoving. Na deze 5 dagen beslist de Raadkamer of er langere aanhouding noodzakelijk is. Hierbij moet verplicht ook een advocaat aanwezig zijn.

algemeen

De duur moet steeds van redelijke termijn zijn, maar er zijn gevallen waarin het heel erg lang duurt (vooral in Amerika). Bij onrechtmatige vrijheidsberoving kan de betrokkene om een schadevergoeding vragen.

Voorlopige hechtenis is altijd de ultimum remedium. Het is de laatst gewenste stap (hiervoor: contactverbod, plaatsverbod, aanmeldingsplicht, …)

4. Na het gerechtelijk onderzoek

De Raadkamer treedt hierbij op vooralleer iemand naar de correctionele RB wordt gestuurd. Deze treedt op als onafhankelijke, onpartijdige rechtsinstantie die gaat oordelen of de betrokkene wel echt een voldoende zware straf heeft gepleegd om naar de RB te gaan. Dit wordt gedaan omdat de correctionele RB een hele sterke connotatie heeft, en veel zou kunnen uitmaken voor de toekomst van de betrokkene.

Mogelijkheden:

• internering: de Raadkamer beslist over uitzonderlijk (on)schuld, en de verdachte wordt niet toerekeningsvatbaar verklaard
• buitenvervolgingstelling: er wordt besloten om niet te vervolgen, maar heropening van het dossier blijft altijd mogelijk bij nieuwe elementen
• verwijzing naar het vonnisgerecht: correctionele RB, politieRB of Hof van Assisen