Item gefilterd op datum: januari 2014

moderne discussie in neo-malthusiaans kader

- mensen hebben neiging om sneller te groeien dan bestaansmiddelen

- kan niet verholpen worden door verminderde productie

- positive en preventive checks

- positive check voornaamste oorzaak van stagnatie (vroeger)

- mortaliteitscrisis door autonome epidemies dan door honger

- preventive check die bevolkingsgroei onderdrukte (nu)

geconcentreerd in Noord-West Europa

stijgende bevolking à groei in voedselvoorziening, dalende populatie omgekeerde

• sinds jaren ‘70
• demografische trends in NW-Europa
• bevolking groeide snel aan van 1600-1650 en stagneerde dan itt rest van
  europa waar bevolking daalde tot 1650 + terug hetzelfde niveau bereikte
  rond 1700 (Malthus)

• divergenties in regionale economische ontwikkeling bij uitbarstingen van strijd tussen landheren en peasants
• oost-europa : lijfeigenschap
• west-europa : boerengemeenschappen beschermd door staat
• economische vooruitgang snelst in engeland
• dynamisch agrarisch kapitalisme
• sommige historici : crisis in landbouw door door externe oorzaken
• toename van belastingen
• de terugloop van grote Europese stedelijke industrie
• competitie tussen stedelijke en plattelandsindustrie verscheen op internationaal niveau
• verschuiving van industriele kracht van centraal en middenlands-zee europa naar noord-west europa

à urbane en staatsinstituties beheersten de groei van productie op platteland en in stad

• diverse karakter van regionale crisissen 1590-1720
• verschil in economische ontwikkeling tussen West-en Oost-Europa
• economische recessie van M-zeegebied stond in contrast met economische expansie van Noord-west Europa

• onmogelijk om een periode aan te duiden waarbij grootste deel van Europese economie in een depressie zat
• bv. Spanje dip 1590-1630 maar Nederlanden toen hoogtepunt

- moeilijk om regionale economische crisissen te herleiden tot formules

- crisis als resultaat van bevolkingsgroei van de vorige eeuw

- bevolkingsgroei à landbouw kan niet volgen à crisis à destabilisatie economie

• vertraging in groei Z-Duitse economie à door uitputting mijnen + Eng. Gietijzer
• Z-Duitse kooplieden schakelden na 1520 over op financiële activiteiten i.p.v. handel (Fugger)
• velen gingen ten onder aan Spaanse staatsbankroet van Filips II (1557)
• teruggang Italiaanse tussenhandel à dynamiek v. traditionele land routes gebroken door concurrentie van de directe straatvaart v.d. Hollanders & Engelsen
• toenemende oorlogsactiviteiten: 80j-oorlog in Ned. (A’pen!), Fr. Burgeroorlogen, 30j-oorlog,…
• slecht voor handelsactiviteit op het continent: handelaars stopten actieve handel wegen te gevaarlijk à la trahison de la bourgeoisie: ze kochten onroerende goederen & adeltitels + investeren in landbouw

correcties van voorgaand model voor mercantilistische tijd: herhaling v. proces v. groei & verzwakking v.d. transcontinentale handel

1. hoge bloei in 16^de eeuw + stagnatie in 17^de eeuw
2. continue expansie maritieme handel tijdens nieuwe tijd
1. intussen wel verschuiving maritiem zwaartepunt v. Z-Europa naar NW-Europa
2. geen ongestroorde groei v. maritieme handel voor mediterrane economie! Wel Atl. ec.à ~ monetair: 16^de eeuw = grote zilverstukken + overvloed edelmetaal ó 17^de eeuw = deflatie[1]

-ontoereikeende agrarische productie = vanaf 1550 Malthusiaanse spanning

- demografische druk op landbouwsector = scherpe prijsstijging of ‘prijsrevolutie’

a. specifieke intensiteit v. Malthusiaanse spanning in elk gebied door trage verschuiving ec. zwaartpunt v. Mediterrane regio naar Atlantische ruimte

• felste prijsrevolutie rond Mid. Zee + 1620/30 hongersnood, pest & bevolkingsinzinking
• daarna agrarische stagnatie (~ Sp., Port., It. in 1^ste helft 17^de eeuw)

b. meer vitaliteit in agrarische expansie: verdere aangroei in Frankrijk en Denemarken

• Denemarken: 1618-1648: Malthusiaanse spanningen: achteruitgang door pol. factoren (30j-oorlog)
• Frankrijk: keerpunt bij ineenstorting Lodewijk XIV
• rond 1700 stagnerende landbouweconomie + sterk verminderde bevolking

c. Engeland: uitzondering! Weinig militair geweld, commercieel-maritieme ontwikkeling

Atlantische economie, vooruitgang landbouwtechniek à vanaf 17^de e. agrarische revoluti