• virtuele cirkel: zichzelf versterkend proces volgt een bepaald pad van ontwikkeling: padafhankelijkheid. College 8 – Gender en etniciteit – Consumptie – 10-3-2014 Gender: Gender is deels een sociale constructie. Aan al dit soort sociale constructie zitten dimensies van tijd en ruimte.
• De arbeidsverdeling langs genderlijnen is prominent. Groot verschil tussen waar je een oververtegenwoordiging van mannen en vrouwen plaatsvindt.
• Ruimtelijke dimensie (juist ook op microniveau). Op het niveau van de private ruimte. Bij een verdeling van sectoren is er ook een verdeling in de ruimte.
• Band met huis en sociale reproductie (zorg) sterker bij vrouwen dan bij mannen
• Veel niet-gemonetariseerde productie door vrouwen.
• Stijging van (formele) arbeidsparticipatie van vrouwen op een mondiaal niveau, vooral in de dienstensector. In landen als Maleisië en Myanmar heeft het te maken met de toenemende industrialisatie.
• Sociale netwerken zijn anders gevormd. Van vrouwen bestaan voornamelijk uit vrouwen.

steeds verdere verfijning van arbeidsdeling, steeds betere infrastructuur, steeds meer musici/technici/journalisten naar Londen: concurrentiepositie steeds sterker.

- Project-based productie (vb. films, modeshows, reclamecampagne)
- Tentoonstellingen, conferenties etc.

Meer dan lokale clusters, global pipelines ook belangrijk, vaak op basis van andere dan geografische vormen van nabijheid/proximity:
1. Institutionele nabijheid (bv. binnen één land)
2. Culturele nabijheid: zelfde religie, subcultuur of afkomst.
3. Organisationele nabijheid (binnen één TNC)
4. Relationele nabijheid: vertrouwdheid door vriendschapsrelaties (ook via derden)

Case London centrum muziek:

De case van het VK en London:

Voor 1963 nauwelijks export van Britse muziek. Nu grootmacht op het gebied van muziek, deels door meeliften op Amerikaanse culturele hegemonie (taal!). Vk 13 procent van wereldexport (Adele alleen al 2 procent in 2011). Waarom ruimtelijke concentratie in Londen:
- Fysieke infrastructuur
- Studio's
- Podia: van clubs tot concertzalen
- Luchthavens: connectiviteit

1. Arbeidsintensieve (ambachtelijke) productie ("garment districts": mode Parijs)
2. Design-intensieve productie (architectuurcluster Rotterdam)
3. High-tech clusters (Silicon Valley)
4. Hub-and-spoke clusters (Toyota)
5. Productie satelliet clusters (Export Processing Zones in Maleisië)
6. Zakelijke dienstverlening cluster (the City, Londen)
7. Overheid geïnitieerd cluster (Hilversum, clusters rond universiteiten)
8 Consumptieclusters (9 straatjes, Ibiza, Broadway)