Item gefilterd op datum: mei 2014

Inleiding
± 2000 vr. Chr. → Indusrivier: benaming van de moslim: 'Indus

Maar men heft geen idee wanneer Hindoeïsme precies is onheeft.
→ Oudste godsdienst met heilig geschriO
→ Geen s0chter + geen bekeringsdrang

!! Diversiteit: heel veel verschillende tradities = interne diversiteit, maar toch beschouwen ze allemaal als het hindoeïstisch geloof, vb. verschillende goden en niet

→ Andere benaming: Sanatana Dharma = "Juiste weg" "Eeuwig"

Basisbegrippen levensvisie

→ Voornamelijk in de Upanishads (= onderdeel van de Hindoeïstische Shruti-geschriften)

· Samsara: eeuwige terugkeer, onze ziel blijft verder bestaan, individu, universum

· Karma: 'actie', onpersoonlijke eeuwige wet = onbewust goede zaken uitvoeren, en dan zal uw karma verbeteren

→ dharma = de juiste weg; wij moeten proberen daartoe te geraken, de juiste weg volgen.

Moksha: bevrijding: vereniging Atman (= ziel) met Brahman (= God)

= ultieme bereik = bevrijden van de eeuwige terugkeer (zodat uw ziel niet meer kan reïncarneren)

Moksha

→ De juiste weg is voor iedere persoon verschillend. Eigen dharma zoeken om zo de Moksha te bereiken.

= persoonlijke verhouding met het goddelijke
→ op basis van persoonlijk leven (belang vrije keuze >< bekering)

Verschillende marga's (= wegen) leiden naar Moksha:

Basis = onwetendheid overwinnen (onthechtheid): ·wij hebben de echte kennis nog niet tot ons gemaakt.
- Karma-marga: juist handelen (vb. handelaar die een leek moet zijn)
- Jnana-marga: wet van de kennis (van wat het universum is, de betekenis)

= innerlijke ervaring over de kosmische kracht.
- Bhakti-marga: zich wijden over het eren van God (liefde, devotie)
- ...

4 levensdoelen (paradox)

1. Dharma = 1ste levensdoel van een Hindoe geloof (= de juiste weg)
2. Moksha = de bevrijding
3. Artha = de omgang met materiële welvaart
4. Kama = genot zowel fysiek als emotioneel/psychologisch
→ Gematigdheid en passiviteit

Wanneer we het eeuwige niet meer willen veranderen en er vrede mee nemen (wat het
leven opbrengt) dan pas kunnen we de Moksha bereiken.

4 levensfasen

1. Studie (opvoeding)
2. Familie (gezin stichten)
3. Gemeenschap en devotie (verering van God)
4. Ascetisme: gehele onthechting van het materiële (= afstand doen van het materiële)

Kastenstelsel

Varna-stelsel >< Jati-stelsel

4 kasten:

- Brahmanen: priesters, geleerden
- Kshatriya's: strijders die de orde bewaren
- Vaishya's: handelaars, landbouwers
- Shudra's: arbeids
- (Paria's of onaanraakbaren: uitschot van de samenleving. Ze zouden je kunnen
besmetten wanneer je ze zou aanraken. Behoren eigenlijk niet tot de samenleving.)

De reïncarnatie zorgt ervoor dat je het kastenstelsel kan interpreteren als klassenstelsel. Als je terug geboren wordt, kan je opnieuw geboren worden in een hogere klasse.

Kastenstelsel = vanaf de geboorte belandt je in het stelsel bij een bepaalde klasse voor altijd.

Klassenstelsel = de hele gemeenschap is ingedeeld in 4 delen op basis van hun daden, activiteiten, capaciteit, ...

Sanatana Dharma's godenstelsel

•  Polytheïsme: meerdere goden
•  Henotheïsme: meerdere goden, maar 1 staat boven de anderen
•  Monotheïsme: 1 god
•  Atheïsme: geen god

-> Aanwezig in de murti's (= godsbeelden) en mandir (= tempel)

Drie-eenheid

3 goden:

- Brahma = god van de schepping
- Vishnu = god van bloei en instandhouding
- Shiva = god van vernietiging (= positieve vernietiging)
-> Sommige houden vast aan 1 god. Alle goden zijn mannelijk.

Vishnu

= hij die alles doordringt

Partner = Lakshmi (= moeder van het universum)

Verscheidene avatars (10), o.a. Rama (epos), Krishna, Boeddha

Shiva

= vernietiging omwille van de vernieuwing

Partner = (o.a.) Parvati

Zoon = Ganesh
→ Verering in Varanasi (Ganga)

Vele goden

- Natuurgoden: Ganga, zonnegod, vuurgod (vuur maakt mogelijk dat de ziel kan ontsnappen), windgoden, ...
- Heilige koe

Verering

· Aanschouwen
· Vereren: Puja = kleine rituelen; wierook, handen wassen...
· Meestal thuis
· Bedevaart naar bepaalde tempels
· Feest: bv. Divali = feest van het licht op 5 november
· Festival >< samenscholingsverbod (maar voor religieuze feesten mag men wel samenkomen)

Vb. Divali; Ganesh-festival

Ganesh

= olifantenhoofd (deels mens, deels dier → verenigt alles)
→ Kennis, wijsheid, rijkdom

Schrijver van Mahabharata

Symbolen
· Water: vruchtbaarheid, reiniging
· Vuur: vernietiging, bevrijding (crematie)
· ...

Religies met meeste aanhangers per plaats.

→ Ruimer aanbod
→ Niet de juiste aandelen, kan niets zeggen over de grootte per religie

Hoe in België weten hoeveel mensen tot welk geloof behoren? → Discussie kerkbelas0ng Religie en samenleving

Vrijheid van godsdienstbeleving:

- Europees Verdrag van de Rechten van de Mens (art. 9 EVRM)
- Belgische Grondwet (art. 19 G.W.)

Erkenning van religies, in België 5 basisprincipes:

- Hiërarchische structuur
- 'voldoende' leden ("verschillende tienduizenden")
- 'meerdere decennia' bestaan
- 'sociale waarde'
- Respecteren openbare orde en wetgeving
= advies van Minister van Justitie

Erkenning van religies

Voordelen erkenning in België:
1. Lonen clerus, religie-onderwijzers in staatsonderwijs
2. Medefinanciering bouw/renovatie gebedshuizen
3. Recht om religie te onderwijzen in het Belgisch onderwijs
4. Sociale erkenning

Erkende religies in België
- Rooms Katholicisme (1802)
- Protestantisme (1802)
- Judaïsme (1802)
- Anglicanisme (1870)
- Islam (1974)
- Orthodoxie (1985)
- Vrijzinnigheid (1981)

Niet erkende godsdiensten

• Niet erkende religieuze, spirituele en levensbeschouwelijke groepen met 100 tot
  1.000 leden. (Bahai's, Antroposofische Vereniging ...)
• Groepen met minder dan 100 gelovigen. (De Familie, OKC, Antoinisme...)

Inleiding

Richard Dawkins en collega Daniel Dennet: "religie hebben we niet nodig!"
"Religie is een bedreiging voor de wetenschap en het rationele denken. Het injecteert mensen met een opgeblazen en gevaarlijk zelfvertrouwen. Religie is het ontvluchten van de eigen verantwoordelijkheid."

Verrijking?
- Vaticaan evolutieleer onderschreven in 1996.
- 1/5 wetenschappers noemt zichzelf gelovig

-> Meningen zijn verdeeld!

Creationisme / creation science / intelligent design

= scheppingsverhaal

"Intelligent design means that various forms of life began abruptly through an intelligent agency, with their distinctive features already intact - fish with fins and scales, birds with feathers, beaks, and wings, etc."

Evolutieleer

1859 → The Origin of Species - Charles Darwin

Stamboom (bevestiging van DNA)

Maatschappelijk conflict

• Christendom (in VS debat: creationisme in het leerprogramma?) -> >< scheiding kerk en staat
• 
  Islam (Turks wetenschappelijk maandblad maart 2009 → minder in strijd met Koran dan Bijbel, veel respect voor samengaan Islam en wetenschap, meer als symbool van de Westerse dominante cultuur, materialisme en atheïsme)
• 
  Juridische strijd
• 
  1925: The Monkey Trial (rechter oordeelde dat het een religieuze vizie was)
• 
  2005: Kitzmiller vs Dover

Wat is een sekte?

Definitie uit van Dale:

" (soms met een ongunstige bijbetekenis) de gezamenlijke aanhangers van een, m.n. godsdienstige gezindheid, die op bepaalde punten afwijkt van een meer oorspronkelijke waaruit zij is voortgekomen; in de christelijke kerken m.n. in toepassing op groeperingen die zich afsplitsen van een kerkgemeenschap op grond van afwijkende opvattingen betreffende een niet-centraal geloofspunt."

Kenmerken volgens Kardinaal G. Danneels:

- Kleinschalig;
- Klare antwoorden;
- Heelmaking;
- Bespreekbaarheid transcendente;
- Leiderschap;
- Toekomstperspectief.

-> Verschil met religie?

Definitie uit van Dale:

" (soms met een ongunstige bijbetekenis) de gezamenlijke aanhangers van een, m.n. godsdienstige gezindheid, die op bepaalde punten afwijkt van een meer oorspronkelijke waaruit zij is voortgekomen; in de christelijke kerken m.n. in toepassing op groeperingen die zich afsplitsen van een kerkgemeenschap op grond van afwijkende opvattingen betreffende een niet-centraal geloofspunt."

Religie = vorm van cultuur

Met een expliciete projectie van het 'gezag'

• 
  Leggen geloofspunten en leefregels op
• 
  Alle tijden: 'social closure' → kledij, muziek, transport, gebaren, eten
• Religie = vorm van cultuur ('cultus')
• Naargelang de alomvattendheid van de religieuze cultuur bestaat er een leven naast de religie.
• Veel leefregels als sociologisch geduid (onzekerheid, seksualiteit, sociale orde,...)
• religie als tradi0onele wijsheid
• die sociologische analyse devalueert niet het religieuze van de religie, maar plaatst
• de leefregels in een historische context (>< blasfemie)

De beleving van zichzelf, de samenleving en de wereld als ingebed in een transcendente eenheid.
(transcendent <> immanent!)

-> Religare (= samenbinden)

- Mensen creëren groepen: families, gemeenschappen, subculturen...
- Religie verbindt met het transcendente: de wereld geeft geen antwoorden over zin.

Ook vandaag existentialisme (= persoonlijke bestaan van de mens is middelpunt)

Jodendom: De joden geloofden maar in één God. De joden hadden regels waarnaar de mens moest leven. De Tien geboden zijn de bekendste. Het belangrijkste heiligdom van de Joden is de tempel in Jeruzalem.

Tanach: De Joodse bijbel. De christenen noemen dit: Het oude testament: Het is een verzameling van boeken, waarvan de eerste 5 de belangrijksten zijn. Die heten samen de Torah (de wet).

Onder de koningen David en Salomon (1000 voor Chr.) Leefden de Joden in een onafhankelijk koninkrijk, maar ze werden overheerst omdat ze een klein volk vormden door de o.a. de Egyptenaren en de Perzen. Een verlosser was toen nodig die het koninkrijk van David weer moest herstellen. Nadat de Joden een opstand tegen het Romeinse rijk (ze waren inmiddels ingelijfd) zagen mislukken vluchtten de joden naar andere gebieden in het Midden-Oosten.

Jezus van Nazareth:

- Hij was een leraar in de tijd van keizer Augustus;

- Sommigen gingen hem zien als de verlosser, die hun ging bevrijden van de Romeinen;

- Hierdoor werd hij veroordeeld door de Romeinse gouverneur: Pontius Pilatus. En aan het kruis gehangen;

- Zijn ideeën werden na zijn kruisiging echter nog steeds verspreid, door zijn leerlingen.

Het Oude en het Nieuwe testament vormen samen de Bijbel van de christenen.

Het laatste Oordeel: Niet gelovigen komen in de hel en gelovigen in de hemel volgens het christendom.

De belangrijkste en oudste sacramenten (heilige handelingen) van het christendom zijn:

- De doop;

- De eucharistie;

- De biecht.

Romeinse bestuurders vonden het niet erg als er andere goden werden aanbaden. Maar het christendom was lange tijd verboden. De Romeinse bestuurders vonden namelijk dat de christenen meer trouw toonden aan hun geloof dan aan de Romeinse keizer. In 313 werd het christendom toegestaan door keizer Constantijn, die zelf ook christen werd. In 394 maakte keizer Theodosius het christendom zelfs tot enig toegestane godsdienst.

Toen het Romeinse rijk in de 5e eeuw na Christus op bestuurlijk gebied uiteenviel. Bleef de kerkelijke organisatie voor een groot deel gehandhaafd. Bisschoppen: Deze stonden centraal in de kerkelijke organisatie. Paus: Deze stond aan het hoofd van de West-Europese bisdommen.

Voor veel Romeinen was de aarde nog steeds een zwevende platte schijf, ook nadat veel Romeinse geleerden het wereldbeeld van de Grieken over hadden genomen.

Er waren wel verschillen tussen het Griekse en Romeinse Wereldbeeld:

• De Romeinen hadden een meer militaire kijk op de mens dan de Grieken;
• Ook de Romeinen bouwden tempels en theaters. Maar ze waren vooral bekend om hun amfitheaters. Er waren vooral militaire monumenten.
• De Romeinen hadden een meer praktische kijk op de mens dan de Grieken:
• De mens was volgens de Romeinen een burger met rechten en plichten. Dus veel belang bij wetten en regels. De Basilicae was het belangrijkste gebouw waar werd rechtgesproken.
• Romeinen waren voor het verbeteren van de kwaliteit van het dagelijks leven, niet om filosofische problemen op te lossen. Daarom gebruikten zij de natuur om het leven aangenamer te maken (badhuizen).
• Bouwkunst verschillen: bij de Romeinen was het theater niet mooi op een heuvel neergezet. Maar het was meer een vrijstaande constructie;
• Bij de Romeinen was de tempel ook niet zo als bij de Grieken. De Romeinen maakten eigenlijk alleen alles mooi wat in het zicht van de mensen kwam.
• De Romeinse rechtspraak was uniek voor die tijd. Belangrijke regels waren:
• Iemand is onschuldig tot zijn schuld is bewezen;
• Iemand die ergens van is beschuldigd, moet de kans krijgen zich te verdedigen;
• Niemand mag worden gestraft voor wat hij denkt;
• De bestuurders van een land mogen zich niet met de rechtspraak bemoeien, dat mogen alleen de rechters.