Meer...

Incubatie effect

• Gepubliceerd in Psychologie
• Reageer als eerste!
• donderdag, 27 februari 2014 09:31

Je kent het wel: je bent een hele tijd bezig een probleem op te lossen en het lukt maar niet. Je neemt een pauze van uur, je komt terug, en ineens los je het probleem gemakkelijk op. Dit heet het incubation effect (incubation = soort pauze).

Het effect kan beste verklaard worden als we nog eens kijken naar set effects. Als iemand de juiste kennis structuur selectedert, zal het probleem snel opgelost worden. Wordt echter de verkeerde kennis structuur geselectederd, dan zal het probleem niet (of minder snel) worden opgelost. Stel dat je een verkeerde kennis strategie hebt geselectederd voor een bepaald probleem. De theorie luidt dat als je een lang genoege pauze neemt, de kennis structuur na verloop van tijd niet meer actief is, dus kan je een andere (juiste) kennis structuur selectedren.

Verschillende experimenten zijn uitgevoerd om aan te tonen dat effect daadwerkelijk bestaat.

In het experiment van Blake en Blakenship lieten zij twee groepen proefpersonen puzzels oplossen. Een groep kreeg geen aanwijzingen, de andere groep kreeg verkeerde aanwijzingen (de fixation-groep). Beide groepen kregen een pauze. Uiteindelijk bleek dat de fixation-groep het meeste baat had van de pauze. Sterker nog: zij waren de verkeerde hint aan het begin totaal vergeten toen er naar gevraagd werd.

Lees meer...

Set effects voor het oplossen van problemen

• Gepubliceerd in Psychologie
• Reageer als eerste!
• donderdag, 27 februari 2014 09:30

Set effects laten zien dat mensen vaak een oplossing proberen die in het verleden ook succesvol is geweest. Lovett heeft een vergelijkbaar experiment gedaan met “building sticks”:

proefpersonen moesten door het samenvoegen of afzagen van stukjes een ”doel-stok” namaken (afzagen mag alleen in lengtes van stokken die ook aanwezig zijn). Zij probeerde haar experiment te koppelen aan de notie van hill-climbing. Zij toonde aan dat proefpersonen inderdaad beginnen met een stok te kiezen die het dichts bij de lengte van doel-stok is. Echter, na een groot aantal herhalingen (90) kiezen de proefpersonen sneller een stok die hun eerder bij de oplossing zal brengen.

Lovett ontdekte ook dat mensen heel erg beivloed worden door voorafgaande ervaringen. Als een bepaalde operator een keer goed heeft gewerkt, maar een andere operator heen twee keer goed gewerkt, hebben mensen gauw een nieuwe “favoriet”. Dit fenomeen komt in veel in het dagelijks leven bij het oplossen van problemen. De waterkan xperimenten van Luchins zijn een uitzondering hierop.

Lees meer...

Objecten in omgeving probleemoplossing

• Gepubliceerd in Psychologie
• Reageer als eerste!
• donderdag, 27 februari 2014 09:25

Soms moet je, als je een probleem wilt oplossen, wat ruimer denken over de objecten in je omgeving. Een leuk voorbeeld hiervan is volgende (Maier): er hangen twee koorden aan het plafond. Het doel is om beide koorden inje handen te krijgen.

Probleem: als je een koord vast hebt, kan je niet bij het andere koord. Objecten in je omgeving: een metalen tang en een stoel.

Oplossing: bindt de tang aan een koord en zwiep het koord heen en weer. Pak het andere koord vast en vang vervolgens het zwiepend koord.

Dit voorbeeld demontreert functional fixedness: mensen kijken vaak niet verder dan de functie van het object. In geval zagen zeer weinig mensen de tang als een pendule.

Set effects

Het set effect treedt op als probleemoplossers voorkeuren (“bias”) gaan krijgen voor bepaalde operatoren, omdat ze ze al zo vaak hebben toegepast. Een experiment van Luchins toonde dit aan. Proefpersonen kregen 3 kannen met water met verschillende inhoud. Het doel was om 1 kan te vullen met een bepaalde hoeveelheid water. (alle kannen moeten maximaal gevuld worden als ze onder de kraan staan. Overgieten van kan naar kan is mogelijk). Als de proefpersoon vaak een bepaalde techniek heeft toegepast om het probleem op te lossen (bijv. water overgieten in de doel-kan), dan zal hij “blind” worden voor andere opties, zoals water overgieten uit de doelkan. Echter, dit probleem is gemakkelijk te voorkomen door de proefpersoon een hint te geven, “Don’t be blind” bijvoorbeeld.

In het experiment van Safren moest men anagrammen (gehusselde letters die een woord vormen) oplossen. Sommige anagramlijsten waren geordend (bijv.: woorden hadden met koffie te maken), andere niet. De woorden uit de geordende lijsten werden sneller geraden.

Dit komt door het priming-effect dat eerder besproken is (koffie-proposities worden geselectederd).

Het set effect is dus een kennis structuur die geselectederd ten koste van andere kennisstructuren. Deze kennisstructuur kan zowel procedural zijn (waterkannen) als declaractief (feitenkennis over woorden).

Lees meer...

The importance of the correct representation

• Gepubliceerd in Psychologie
• Reageer als eerste!
• donderdag, 27 februari 2014 09:24

Tot zover hebben problemen gezien als oplosbaar zolang we de juiste operatoren selecteren en toepassen. Echter, de representatie van het probleem speelt ook een belangrijke rol. Door het probleem voor hande duidelijk te representeren wordt het beter mogelijk om de juiste operatoren de selecteren en toe te passen. (probeer het schaakbordraadsel op 264 of het 27- appel/worm-raadsel op 265 maar eens).

Vaak hebben mensen wel de (juiste) kennis om een probleem te kunnen oplossen, maar zijn ze niet in staat om een adequate representatie van het probleem te maken. Dit, zo zegt Anderson, frustreert vooral docenten. In een experiment van Bassok liet hij natuurkunde studenten de versnelling van een trein berekenen, gegeven de variabelen. Echter, deze

studenten paste de formule niet toe op een zelfde soort probleem in een ander domein (groei van salaris over een aantal jaar).

Lees meer...