Evolutie
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
evolutionaire achtergrond van gedrag (evolutiebiologie)
Menu
Lees meer...
Argumenten voor biologische benadering
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
- Hersenen in hoge mate betrokken bij totstandkoming gedrag dus disfunctionerende hersenen kunnen ten grondslag liggen aan psychopathologisch gedrag.
Griesinger (1817-1868) wetenschappelijke kennis te gebrekkig om alle gedragingen te reduceren tot hersenprocessen. (ook bijdrage psychologie en antropologie voor verklaring (abnormaal) gedrag). Vanuit reductionistische benadering abnormaal gedrag verklaren in biologische termen zoals abnormaal functionerende hersengebieden of bepaalde stoffen in het brein.
Succes biologisch onderzoek, dementia paralytica, aanvankelijk bizar gedrag en wanen. Later cognitieve disfuncties, waaronder geheugenverlies (dementia) en vervolgens neurologische uitvalsverschijnselen zoals verlammingen (paralytica)
Systematische benadering, ideaaltypische voor onderzoek naar biologische oorzaken psychische stoornissen: Vaststellen syndroom; opsporen biologische oorzaak syndroom; behandeling gericht op biologische oorzaak.
Tegenwoordig ligt in het onderzoek naar psychopathologie de nadruk meer op het samenspel van biologische en psychologische factoren.
Biologische benadering psychopathologie
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
heeft bruikbare bevindingen opgeleverd, die voortdurend leiden tot aanpassingen theorieën en hypothesen. Toch nog geen geïntegreerde theorieën opgeleverd (overkoepelende theorie: genetische factoren, neurotransmitters en hersengebieden). Wel gezorgd voor interesse in interactie biologische kwetsbaarheidfactoren en omgevingsvariabelen.
Nederlandse psycholoog Buikhuisen verrichtte onderzoek naar de rol van neurobiologische factoren in gedrag delinquenten:
(1) Verwijt delinquent gedrag te reduceren (reductionisme)tot medisch/biologisch probleem en daarmee voorbijgaan aan rol psychologische en maatschappelijke factoren bij tot stand komen van gedrag.
Wat dit verwijt betreft:
- Reductionisme, wezenskenmerk wetenschap. Altijd zoeken naar 1 onderliggend mechanisme (maatschappelijk, psychologisch of biologisch) dat veel kan verklaren
- Medisch-biologische benadering, bijdrage meer humane behandeling ‘gekken’ niet verantwoordelijk voor hun gedrag, abnormaal gedrag is medisch probleem dus ‘ziek’)
(2) Verwijt, biologisch onderzoek naar abnormaal gedrag leidt tot gevaarlijke be- handelswijzen (psychochirurgie) zijn inderdaad voorbeelden (frontale lobotomie)
Wat dit verwijt betreft:
- Bij andere benaderingen ontbrak soms ook solide empirische basis bij behandelingen
- Ook voorbeelden behandelingen op biologische theorieën geënt die vooruitgang opleverde (antipsychotische medicijnen (neuroleptica) met medicijnen en minder hulpverlening staande houden in maatschappij)
Aan de geschiedenis kan men dus geen principiële argumenten tegen biologische benadering van abnormaal gedrag ontlenen.
Labeling of etiketteertheorie
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
stempel psychiatrisch patiënt is selffulfilling prophecy, betrokkene wordt door maatschappij als zodanig behandeld en komt meer in rol van psychiatrisch patiënt en gaat zich in overeenstemming met etiket gedragen. (oorzakelijke rol in ontwikkleing stoornis)
Stigmatisering ook als iemand met label psychisch ziek geen afwijkend gedrag vertoont. Volgens recentere theorieën beïnvloeden etiketten het verloop en de prognose van psychische stoornissen. Risico op stigmatisering blijkt per stoornis te verschillen. De ervaren stigmatisering verschilt per individu en varieert gedurende het beloop van de stoornis (niet altijd bewust dat je een psychische stoornis hebt of vanwege aandoening onvermogen tot waarnemen van subtiele stigmatiserende reacties)
Wat brengt stigmatiserende reacties teweeg:
(1) Direct waarneembare symptomen van psychopathologie (psychiatrische symptomen, sociale vaardigheidstekorten en fysieke verschijning)
(2) Diagnose van een psychische stoornis
3 aspecten van stigma:
- Stereotypen, cognitieve kennisstructuren
- Vooroordeel, cognitieve en emotionele reactie op stereotype
- Discriminatie, gedragsmatig reactie op vooroordeel
Publiek stigma leidt gelukkig niet altijd tot zelfstigma:
- Sommigen reageren onverschillig en storen zich er niet aan
- Onrechtvaardig behandeld voelen, inzetten voor verbetering lot psychiatrische patiënten
- Weer anderen reageren met zelfstigmatisering
3 strategieën ter bestrijding van publieke stigmatisering (psychische stoornis):
- Protesteren tegen stigmatiserende attitudes en gedragingen (vooral gedragsveranderingen en weinig effect op attituden en vooroordelen)
- Voorlichting gericht op het corrigeren van misvattingen (bereikt niet diegenen met sterkste vooroordelen die zijn moeilijker te beïnvloeden. Er is een (kortdurende) attitudeverandering maar meestal geen gedragsverandering)
- Bevorderen contact met leden gestigmatiseerde groep (effect het grootst bij inter- persoonlijk contact met mensen met een psychische stoornis die in lichte mate het stereotype beeld ontkrachten, anders risico dat men de persoon als uitzondering ziet)
Contact met psychiatrische patiënt in combinatie met voorlichting is de meest effectieve strategie. Blijft echter moeilijk publieke stigma's te veranderen daarom richten op interventies die zelfstigma verminderen (beter wapenen tegen stigmatiserende ervaringen): (1) verschaffen informatie over aandoening en verloop (2) veranderen defensieve copingstrategieën die isolement vergroten (3) verbeteren sociale vaardigheden (4) versterken gevoel eigen waarde (5) activiteiten stimuleren die re-integratie bevorderen
Klinische psychologie, scientist-practitioner-model: kennis vergaard in relatie met klinische praktijk. Samenwerking wetenschappelijk onderzoeker en hulpverlener/therapeut resulteert in:
- Ontwikkeling behandelvormen waarvan effectiviteit in goed gecontroleerd onderzoek is aangetoond.
- Publicatie stoornisspecifieke richtlijnen voor diagnostiek en behandeling (door multidisciplinaire teams) gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en rekening gehouden met de praktische uitvoerbaarheid, bijwerkingen, kosten en risico’s behandelmethoden en patiëntenvoorkeuren.
Psychiatrisch stigma
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
tweede aandoening of de stille ziekte omdat behalve de symptomen van de aandoening ook de reacties van anderen op de stoornis nadelig zijn voor het welbevinden en het functioneren.(ook van invloed op familie en vrienden psychiatrische patiënt)
Leer- of onderwijsmodel
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
(bij problemen waarbij individu zelf nog verantwoordelijk kan
worden gehouden, geen organische oorzaak maar verkeerd gelopen leerprocessen, geen stoornissen maar vaardigheidstekorten)
3 hoofdredenen prefereren boven medische model:
- In alle fasen worden de nadelige bijbetekenissen van medisch model vermeden en daarmee is de kans op stigmatisering veel geringer
- Doet meer recht aan eigen verantwoordelijkheid van mensen met persoonlijk probleem (grens tussen gezond en ziek is gelegen in eigen verantwoordelijkheid aanspreekbaarheid)
- Onderwijsterminologie doet meer recht aan psychologische hulpverlening voor zover het gaat om mensen die verantwoordelijk en dus aanspreekbaar zijn
Medische model
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
(bij stoornissen met aantoonbare organische oorsprong (somatische),
deze zijn vaak niet duidelijk aantoonbaar ook is er eerder sprake van afwijkingen van
psychosociale of ethische normen dan van medische afwijkingen, bovendien kan het
onbedoeld tot stigmatisering leiden)
Oorzaken psychische stoornissen in onderliggende mechanismen:
- Somatogeen, lichamelijke aandoening ligt ten grondslag aan psychische stoornis
- Psychogeen, psychologisch mechanisme ligt ten grondslag aan de stoornis
- Psychosociale of ethische normen, grens tussen geestelijke gezondheid en geestesziek gebaseerd op aantoonbare neurologische, fysiologische of biochemische afwijkingen. Men spreekt dan ook van problems in living in plaats van mental illness (alleen bij organische oorsprong).
Statistische model
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
bij stoornissen die normaal verdeeld zijn en waarbij de eigenschap gepaard gaat met individueel lijden, bezwaarlijk is dat de grens tussen normaal en abnormaal arbitrair is en het model niet specificeert hoe ongewoon het gedrag moet zijn. Daarnaast kunnen extreme scores ten onrechte als pathologisch worden aangeduid)
Outline for Cultural formulation,
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
model om cultureel gerelateerde factoren die van belang kunnen zijn systematisch inventariseren. Ter verbetering validiteit transculturele diagnostiek.
Fout-positieve diagnostiek vormt niet de enige verklaring voor gevonden hogere prevalentie van psychosen bij bepaalde groepen allochtonen ook discriminatie en de langdurige en stressvolle ervaring een buitenstaander te zijn bevorderen de ontwikkeling van psychotische symptomen.
Cultuurgebonden syndromen
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
niet westerse samenlevingen en etnische minderheidsgroepen in westerse landen.
Meer...
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
- Gepubliceerd in Psychologie
- Reageer als eerste!
- Academische opleiding geneeskunde (6 jaar)
- Specialisatie psychiater (4 jaar)
- Academische opleiding afstudeerrichting klinische psychologie (in combinatie met gezondheidspsychologie of persoonlijkheidsleer) (4 jaar)
- Postdoctoraal tot gezondheidspsycholoog (2 jaar) Generalist
- Postdoctoraal tot klinisch psycholoog (4 jaar) Specialist
Fout-negatieve diagnosen
hulpverlener interpreteert symptomen van psychopathologie als niet pathologische cultuurgebonden reactie
Fout-positieve diagnosen
gedragingen en belevingen van cliënt ten onrechte opgevat als symptoom van psychopathologie
Syndroom
groep samenhangende symptomen.
Klinische psychologie
houdt zich bezig met gedrag dat afwijkt van bepaalde norm (in negatieve zin) met name die lastig zijn voor de persoon zelf of zijn omgeving.
Afwijkingen kunnen betrekking hebben op verschillende aspecten van menselijk functioneren:
(1) Aspecten individuele persoon: gedrag, gedachten, belevingen (gevoelens)
(2) Relaties met andere mensen (sociale relaties): vaak weer repercussies voor gedrag,
gedachten en belevingen (gevoelens) individu
Abnormale gedragingen, gedachten en gevoelens kunnen alleen worden verklaard tegen de achtergrond van normale processen. Kennis van basisdisciplines noodzakelijk: Normale psychologische functies (waarnemen, denken, geheugen), normale ontwikkeling, sociale psychologie en persoonlijkheidspsychologie. Onderscheid normaal-abnormaal vaak onduidelijk (wanneer pathologisch en wanneer variatie op normaal gedrag?)
Verschil psychiater en klinisch psycholoog zit vooral in de opleiding:
(1) Psychiater: (meer verstand van biologische aspecten mentale stoornissen)
(2) Klinisch psycholoog: (empirisch onderzoek methodologisch beter onderlegd)
In oordeel over abnormaal zijn van gedrag laat men zich leiden door aspecten als persoonlijk lijden van betrokkene en de mate waarin gedrag het functioneren van de persoon en zijn omgeving belemmert. Deze aspecten zijn (Geen van de aspecten is voldoende of noodzakelijke voorwaarde om van abnormaal gedrag of psychopathologie te kunnen spreken):
(1) Persoonlijk lijden
(2) (Dis)functionaliteit, mate waarin gedrag dagelijkse functioneren en welbevinden van individu en anderen verstoort.
(3) Irrationeel en onbegrijpelijk
(4) Onvoorspelbaarheid en controleverlies (verlies aan zelfbeheersing, ontremd handelingen
danig in strijd met gangbare gedrag, of toeschouwer kent de oorzaak van het waargenomen gedrag niet en kan het op dat moment ook niet achterhalen)
(5) Opvallend en onconventioneel, eigen gedrag als maatstaf nemen. Alleen bij sociaal
onwenselijk gedrag is men geneigd het gedrag pathologisch te vinden.
(6) Ongemakkelijk gevoel bij andere teweegbrengt (observer discomfort), door overschrijden van ongeschreven regels, impliciete sociale verwachtingen (gepast gedrag). Impliciete regels (restregels) wordt men zich vaak pas bewust als iemand ze overschrijdt
(7) Overtreden van morele normen, moreel oordeel vellen over gedrag op basis van opvattingen over hoe mensen zich zouden moeten gedragen. Daarnaast vergelijken met opvattingen hoe men idealiter in een moderne samenleving functioneert.
