Meer...

Hiërarchie van de formele rechtsbronnen

• Gepubliceerd in Wetgeving
• Reageer als eerste!
• woensdag, 08 januari 2014 06:04

= onze algemene rechtsbeginselen: iets wat de jurist uit alle rechtspraak is gaan afleiden. Zaken die fundamenteel zijn aan onze democratische staat, die ongeschreven zijn en een algemeen aanvaard rechtsgevoel zijn.

bv: onpartijdigheid van de rechter is een rechtszekerheids beginsel

bv: rechtsmisbruik: je hebt wel recht, maar je moet deze niet misbruiken

het schoorsteen arrest: ik ga buurman pesten door schoorsteen te plaatsen opdat de buurman geen zonlicht meer heeft. In principe zou dit wel mogen, want een mens mag op zijn eigendom doen wat hij wilt, maar dit is recht misbruiken.

Deze formele rechtsbronnen staan eigenlijk op hetzelfde niveau als de grondwet, al staan ze er niet in

bv: redelijk termijn: zaken die verjaren of zaken die te lang op zicht laten wachten op een proces kan veroordeelt worden, ook al staat dit niet in het wetboek geschreven

We maken een onderscheid tussen gewoonten en gebruiken:

Gewoonten staan niet in de wet, maar komen zo vaak voor dat de goegemeente het als vanzelfsprekend neemt (bv: de koning stelt een formateur aan).

Gebruiken hebben echter wel een politieke sanctie tegenover zich staan ( bv: alles met de koning wordt in het geheim besproken)

Rechtspraak geen precendenten werken heeft, dwz: een uitspraak heeft geen bindende waarde voor een heel volk. Een andere rechtbank is er niet door gebonden (een lagere rechtbank hoeft een hogere niet te volgen in zijn beslissingen).

Normen die door de rechtspraak

Rechtsleer: wat auteurs schrijven

Normen die door de rechtspraak/rechtsleer direct of indirect worden afgeleid uit pricnipes die aan de gehele rechtsorde ten grondslag lliggen

Lees meer...

Formele wetten-decreten-ordonanties

• Gepubliceerd in Wetgeving
• Reageer als eerste!
• woensdag, 08 januari 2014 05:59

Deze 3 staan allemaal op een gelijk niveau omdat ze allemaal eigenlijk hetzelfde betkenen maar betrekking hebben tot verschillende partijen. Er zijn echter wel verschillende soorten wetten waaronder de belangrijkste:

• wetten in formele en materiële zin
• bijzondere meerheidswetten
• interpretatieve wetten: geen echte wet, maar een uitleg hoe dat een wet moet worden toegepast
• programmawet: uitvoerende macht geeft regering bevoegdheid om bepaalde zaken te regelen

Het verschil tussen wet, decreet en ordonnantie is concreet:

wet: aangenomen door federaal parlement en bekrachtigd door de Koning

decreet: aangenomen door Vlaams Parlement/Parlement vh. Waals Gewest/Parlement vd. Franse Gemeenschap/ Parlement vd. Duitstalige gemeenschap en steeds bekrachtigd door hun regering

ordonnantie: aangenomen door het Parlement vh. Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Als een wet, decreet of ordonnantie moet worden getoetst wordt dit gedaan door het Grondwettelijk Hof (vroeger het Arbitrage Hof genaamd) en nooit door een rechtbank. Het Grondwettelijk Hof heeft echter geen volle bevoegdheid omdat ze wetten alleen aan bepaalde grondwetten kan toetsen en aan titel II in de grondwet

**examen: wat als een grondwet in tegenstrijd is met een internationaal verdrag? Aangezien de Grondwet ndergeschikt is aan een internationaal verdrag, zal de grondwet moeten worden gewijzigd.

Hoe komt een wet tot stand? Er zal steeds een verschil zijn tussen een wetsontwerp (ingediend door de regering met verplicht advies van de Raad van State) en een wetsvoorstel (ingediend door het parlement met optioneel advies van de Raad van State)

Een wet komt tot stand in 5 stappen, hieronder geïllustreerd. Allereerst moet er een wetgevend initiatief zijn, gevolgd door de parlementaire commissie, gevolgd door een plenaire vergadering, gevolgd door bekrachtinging en afkonding en als laatste publicite in het Belgisch Staatsblad.

• besluitswetten: komen alleen tot stand tijdens de oorlog (en hebben nu dus geen toepassing meer)
• programmawet: meestal een wet over de begroting
• mozaïek wet: wordt in een programmawet opgenomen terwijl dit eigenlijk niet kan

Hierna volgen de administratieve besluiten, de uitvoerings maatregelen

• genummerd KB (koninklijk besluit): als de koning als wetgever moet optreden om snel een wet te kunnen doorvoeren (bijvoorbeeld in tijden van crisis). Op zo’n moment geeft de regering de koning uitzonderlijke volmacht. Een genummerd KB staat op gelijke hoogte met een wet, ordonnantie en decreet. Het probleem met een KB is dat het het parlement niet paseert, en de regering op deze manier er gebruik van probeert te maken.
• KB: staat niet op hetzelfde niveau als een genummerd KB
• Regeringsbesluiten: betreffen gemeenschaps- of gewestelijke aangelegenheden, worden niet door de Koning ondertekend en hebben dezelfde kracht als een KB
• ministeriële besluiten: dit is een uitvoeringsbesluit genomen door een minister, maar de rechtbank mag deze als niet toepasselijk verklaren indien het in strijd is met de GW
• rondzendbrieven: willen een correcte en uniforme toepassing van de wet waarborgen

soft law: richtlijnen, afspraken, leidraden

Lees meer...

Hiërarchie van de materiële wetten

• Gepubliceerd in Wetgeving
• Reageer als eerste!
• woensdag, 08 januari 2014 05:51

a. Internationaal en supranationaal recht

Zoals al eerder gezien hebben internationaal en supranationaal recht een verschillende definitie:

internationaal: de grondwet laat toe dat er verdragen gesloten worden

supranationaal: de grondwet laat toe dat bepaalde bevoegdheden worden overgedragen aan supranationale instellingen

verdrag: een internationaal geschreven overeenkomst dat wordt gesloten tussen staten en wordt beheerst door het volkenrecht

Om te zien in welke maten een verdrag invloed heeft moeten we kijken naar 1. het land dat gebonden is en 2. of het verdrag rechtstreekse invloed heeft of niet

1. een land kan kiezen tussen 2 systemen waarbij verdragen toepasbaar worden:

• dualisme: een verdrag wordt pas een wet als er een wet van wordt gemaakt. Dit noemen we de transformatieleer. Een omgezet verdrag krijgt voorrang op vroeger wetten, maar niet op latere wetten

Dat een omgezet verdrag voorrang heeft op vroegere wetten maar niet op latere kunnnen we uitleggen aan de hand van een voorbeeld:

stel op 8okt vindt de transformatie plaats en op 9okt maakt de wetgever een nieuwe wet omtrent hetzelfde onderwerp. De wet van 9okt zal vanaf nu gelding hebben => de macht ligt volledig in de handen van de wetgever

• monisme: het recht vormt een eenheid. Als er een verdrag wordt goedgekeurd, is het automatisch een wet, maar hier moet wel een verschil worden gemaakt tussen verdragsbepalingen met of zonder directe werking
  • met directe werking: heeft invloed op
    • verdragsbepalingen die enkel rechten/plichten bevatten voor de verdragsluitende Staten => rechtsonderhorigen kunnen zich niet op het beginsel beroepen en de Staten verbinden zich ertoe om de bepalingen in te voeren in het nationale recht
    • verdragsbepalingen die rechten/plichten meebrengen voor rechtsonderhorigen => deze kunnen door rechtsonderhorigen worden ingeroepen voor nationale rechtbanken indien ze niet worden uitgevoerd
    • een verdrag moet steeds geïncorporrerd zijn in het nationale recht indien de bepaling volgende duidelijk is
    • de vraag naar het praktisch karakter van de directe werking kan worden getest:
      • objectief criterium: de bepaling moet op zichzelf toepasbaar zijn, juridisch duidelijk, precies, volledig en onvoorwaardelijk = self- sufficient (bv: man is gelijk aan vrouw)
      • subjectief criterium: dit is wat de verdragspartijen ermee bedoelen (hierbij is indirecte werking mogelijk, maar directe werking mag niet uitdrukkelijk uitgesloten zijn)

Wanneer we het over Europees recht hebben is deze altijd onmiddellijk toepasselijk. Toch spreken we niet van Europese wetten (zie de schrik van EU om federale overheid te vormen) maar verordeningen en richtlijnen:

• verordening: steeds onmiddellijk toepasbaar. Je kan als deze niet wordt nageleefd steeds opkomen in horizontale en verticale zin. Een verordening leidt steeds tot een gelijk resultaat in alle lidstaten
• richtlijnen: deze moeten nog wel degelijk omgezet worden, maar binnen het termijn dat eraan is opgelegd (dit duidt dus niet op dualisme!!). Wanneer de overheid niet optijd de richtlijn ozet kan de burger hierop beroep doen. De richtlijn kan dus maanden bestaan, maar pas als hij is omgezet (of niet omgezet) kan hij o=erop beroepen. Richtlijnen hebben geen horizontale werking. Richtlijnen kunnen tot een verschillend resultaat leiden

We bespreken binnen de internationale en supranationale normen ook nog de fundamentele rechten en vrijheden:

• fundamentele rechten: deze zijn eigen aan de mens en zijn universeel. Ze zijn er om te waarborgen dat personen op een vrije en menswaardige wijze kunnen functioneren.
  • 1^e generatie: houden eerder negatieve verplichtingen in van de overheid (waarbij de overheid wordt verboden om in te mengen) : recht om te stemmen, -> van de verlichtingsfilosofen
  • 2^e generatie: positieve verplichtingen van de overheid (waarbij de overheid voor ons zorgt): mens moet een menswaardig bestaan hebben, recht op arbeid -> van het marxisme
  • 3^e generatie: recht op eigenland, recht op exploiteren -> van het kolonialisme
• De fundamentele rechten en vrijheden door de EU opgelegd zijn vastgelegd in het Verdrag van Lissabon en de VN en Raad van Europa hebben ook ieder bepaalde verdragen en verklaringen opgesteld om deze funamentele rechten te vrijwaarden
• onder vrijheden verstaan we meer de vrijheid van de fysieke persoon, vrijheid van de geest, … en bij de rechten kijken we voornamelijk naar de burgerlijke, politieke en socio-economische rechten

b. De Grondwet

= de basis van alles in materiële zin

In formele zin is het een boek dat niet zomaar wijzigbaar is maar waarvoor een specifieke wijzigingsprocedure is opgelegd:

c. Bijzondere meerderheidswetten en bijzondere decreten en ordonnanties

Bijzondere meerderheidswettenzijn zo belangrijk dat wanneer deze worden besproken iedereen van elke taalgroep aanwezig moet zijn en 2/3 van het geheel van de stemmen vormt pas een ja-stem (in tegenstelling tot de normale 50%+1)

d. Samenwerkingsakkoorden

Dit zijn samenwerkingsvormen tussen gemeenschappen, gewesten en de federale overheid die worden vastgelegd door de uitvoerende macht, meestal met vereiste goedkeuring van de wetgevende macht.

Na (a), (b), (c) en (d) komen pas de gewone wetten.

Lees meer...

Hiërarchie van normen

• Gepubliceerd in Wetgeving
• Reageer als eerste!
• woensdag, 08 januari 2014 05:49

welke norm heeft voorrang?

• een lagere norm dient een hogere norm te respecteren
• omdat er meerdere interpretatiemogelijkheden zijn moet een lagere norm geïnterpreteerd worden naar een hogere norm
• in beginsel mag een rechter maar een lagere norm toepassen als hij in overeenstemming is met een hogere norm

We gaan in de hiërarchie van rechtsnormen een onderscheid maken tussen materiële wetten en formele rechtsbronnen:

• materiële wetten: kijken naar de inhoud van een tekst die voor een algemene, abstracte, onpersoonlijke groep geldt => hij is bestemd voor iedereen. Het gaat hierbij om een algemene norm, maar hij hoeft niet door de wetgevende macht te worden uitgevaardigd

formele rechtsbronnen: kijken naar organiek criterium: welke instantie heeft die wet uitgevaardigd? Dit zal in dit geval altijd de wetgevende macht zijn

Lees meer...