Meer...

Volle middeleeuwen

• Gepubliceerd in Geschiedenis
• Reageer als eerste!
• vrijdag, 31 januari 2014 10:24

Sociale relaties tussen heren en boeren
Het tweeledig domein takelt af: de karweien worden overgekocht of vervangen door geldelijke betalingen. Er komen wel meer domeinen bij. De gewone boeren moesten cijnzen betalen in ruil voor hun grond. Cijnzen bleven altijd gelijk wanneer ze eenmaal waren ingesteld en ze waren vererfbaar, maar ook verkoopbaar, wat leidde tot een versnippering van de gronden, en dus tot een devaluatie van de cijnzen: falling rate of feudal levy, dit wil zeggen dat er een tendens is op lange termijn naar vermindering van de lastendruk. Geleidelijk is er ook een verbetering van technieken, met als gevolg hogere opbrengsten, terwijl de lasten constant hetzelfde blijven. Maar: de lasten werden niet hoger, maar men ging op meer en meer lasten vragen, bv. ontginning. Er zijn ook nieuwe banale rechten bijgekomen: meestal op het doorgeven van onroerende goederen, bv. tallia. De heer zal hoofdelijke belastingen mogen vragen. Er ontstaan in deze periode vorstendommen en heerlijkheden, er kwamen dus vele heren bij. Er komt een hiërarchie in: de sterkste worden de vorsten. De lokale heren vestigen zich vaak op feodale mottes. Daarnaast komen er ook nog veel kerkelijke heren bij. De banale heren worden grondheren. Nieuwe kerkelijke ordes komen op en verwerven grote domeinen: ze voegen zich toe aan de groep van grootgrondbezitters. Er komt een zekere militarisering van de maatschappij: er komen veel kleine oorlogjes voor, de aanwezigheid van tornooien, maar dit alles wordt in de hand gehouden door de vazalliteit. De grootste strijd heeft gewoed tussen de vorsten en de lokale heren: de strijd om mach (manu militari).
 Sociale relaties binnen de boerenmaatschappij
Er ontstaat een dorpsgemeenschap, die voortvloeide uit de schaarste van de gemene gronden: men ging samenwerken om ze te beheren. Tegelijkertijd deed zich ook een verarming voor. Er was reglementering binnen de dorpsgemeenschap (bv. in verband met oogst). In deze periode situeren we ook het ontstaan van en de doorbraak van de peasant-maatschappij: meer en meer peasants, minder gemene gronden door de ontginning en verarming. Hierdoor ontstaan spanningen in de maatschappij. De ongelijkheid vergroot: er komen zogenaamde coqs de village: leiders van de dorpsgemeenschap. De boeren zelf gaan ook meer en meer deelnemen aan de markt: vanaf de 12de eeuw zien we lokale marktjes ontstaan.

Lees meer...

Vroege middeleeuwen

• Gepubliceerd in Geschiedenis
• Reageer als eerste!
• vrijdag, 31 januari 2014 10:22

 Sociale relaties tussen heren en boeren
Het tweeledig domein: volgens sommigen is dit reeds ontstaan in de Romeinse tijd, maar hierover bestaat enige discussie. Het tweeledig domein bestaat uit enerzijds een reserve: het deel dat voor de heer werd geëxploiteerd en anderzijds uit de mansie: het deel voor de boeren. Het ging vaak om zeer grote domeinen (vaak tot 15 hectare). De band tussen de beide delen bestond eruit dat er karweien moesten worden uitgevoerd en dat er belastingen moesten worden betaald: de cijnzen. Het tweeledig domein is ontstaan in de Merovingische tijd (zonder al te veel continuïteit met de Romeinen) en kende zijn ontwikkeling in de Karolingische tijd, met als bloeiperiode 8ste-9de eeuw. Waar vindt men het tweeledig domein zoal terug? In de kern van het Karolingische rijk, vandaar dat men denkt dat Koninklijke bescherming een rol heeft gespeeld in de ontwikkeling. Binnen het kerngebied is de representativiteit van de landbouw zeer gering. Ten oosten van de Rijn was er vooral onvrije arbeid, waardoor het belang van de karweien lager lag. In de volle middeleeuwen gaat het aantal domeinen nog omhoog (hoewel het niet altijd in tweeledige structuur is). Als last betaalt men tienden, zodat de kerk voldoende voorraad zou hebben bij misoogsten, maar in de praktijk wordt het door de kerk gecommercialiseerd en verkocht: de tienden waren een enorme bron van rijkdom.
 Sociale relaties binnen de boerenmaatschappij
Hier zijn weinig bronnen over te vinden. Onvrijen hadden weliswaar beperkingen, maar waar zeker geen slaven. Er was een tendens naar een egalitair sociaal statuur, met relatief hoge levensstandaard. De meerderheid van de boeren waren peasants, dit wil zeggen dat zij de gronden in de eerste plaats exploiteerden om te overleven. Dit betekent niet dat er geen handel was (de Friezen dreven toen handel), maar het waren de grootgrondbezitters zelf die het organiseerden: het handelscircuit was gescheiden van het productiecircuit. Dit verandert in de 13de-14de eeuw, wanneer de boeren zelf naar de markt stappen.

Lees meer...

De structuur van de landbouweconomie in de long run

• Gepubliceerd in Geschiedenis
• Reageer als eerste!
• vrijdag, 31 januari 2014 10:21

De relaties tussen heren en boeren, en de relaties tussen de boeren onderling en de structuren van de middeleeuwen worden bepaald door:
- Seigneurie banale: de banale heerlijkheid: de toestand waarbij men gebruik maakt van het recht om te bevelen en te heersen
- Seigneurie foncière: heerlijkheid van de onroerende goederen: de toestand van macht, geconcretiseerd door het bezit van immobiliën.

Lees meer...

Conjunctuur en prijzen en lonen

• Gepubliceerd in Geschiedenis
• Reageer als eerste!
• vrijdag, 31 januari 2014 10:20

Er zijn verschillende soorten prijzen en lonen: lonen zijn in steden vaak anders dan lonen op het platteland. Niet altijd waren de kosten bijvoorbeeld inbegrepen, er was een verschil tussen winterlonen en zomerlonen (een werkdag was niet even lang in de winter), stuklonen waren geen uurlonen, maar werden uitbetaald op basis van prestatie, etc.
Prijzen: ideaal zijn de marktprijzen, maar zelfs daar heb je een inkoopprijs en een verkoopprijs. ‘Verdingde’ prijzen zijn prijzen die men betaalde om producten in natura om te zetten in producten in geld. Geestelijke instellingen kregen vaak ook privileges: goedkopere prijzen. Dit alles maakt de conjunctuurstudie moeilijk.
Lonen: er is een verschil tussen reële en nominale lonen. Vaak wordt het nominale loon echter omgezet in reëel loon (en dan vaak in graan: een belangrijk element voor iedere mens). Prijzen hebben een relatief vast patroon gehad:
- Korte termijnschommelingen: granen hebben vaak een vaste verhouding qua prijs: tarwe is duurder dan rogge is duurder dan gerst is duurder dan haver. Bij schaarste worden de prijsverschillen daartussen geringer, maar het normaliseert zich terug op hetzelfde niveau wanneer er weer voldoende graan is. Verklaring: bij schaarste doet zich ook een verandering voor in de vraag: men zal overschakelen op de goedkopere granen.
- (half)lange termijnschommelingen: ook Kondratieffs genoemd. In een A-fase stijgt de bevolking, stijgen de graanprijzen, stijgen de nominale lonen, dalen de reële lonen (omgekeerd evenredig). Reële lonen geven niet het volledige inkomen weer (structurele werkloosheid). In de B-fase is het net omgekeerd.

Lees meer...