- De cultuur is een geestelijke wereld (culturele elementen hebben wel een materiële vorm, maar enkel omdat zij betekenis hebben behoren ze tot de wereld v/d cultuur)

- De wereld van de cultuur is dus enkel toegankelijk voor de geest

=> de cultuurwetenschapper moet zich oefenen in het verstaan i.p.v. het waarnemen

- Voorgeschiedenis

- hoe geschreven teksten correct interpreteren?  filosofische aangelegenheid

de antieken (filosofisch) -> grammaticale regels, stijl van de auteur,…: betekenis van elementen is afhankelijk van de context

- Schleiermacher: filosofische verheldering moet worden aangevuld met een psychologie  verplaatsen in de geest van de auteur, het werk als het ware opnieuw voortbrengen (lezer en auteur hebben de “algemene menselijke natuur” gemeen)

Wat de geest zelf heeft voortgebracht, kan de geest het best verstaan.

- Deze idee werd overgenomen door Dilthey en uitgebreid

=>ook alle andere culturele scheppingen zijn “duurzaam gefixeerde levensuitingen”

- Een goed begrip is maar mogelijk als de kijker doordringt tot het “innerlijke leven” dat eraan ten grondslag ligt

=> culturele uiting verstaan = in de geest mee opnieuw in het leven roepen

 Voorwaarde voor het verstaan van culturele uitingen = het feit dat auteur en vertolker in dezelfde geestelijke wereld leven, binnen een zelfde betekenishorizon. Verstaan is altijd gebaseerd op mee (be) leven, zich inleven.

We zijn gevoelig voor wat een ander doet; maakt mens tot mens.

Bv. Inleven in een film op verschillende niveaus

- met personage (naïef)

- met regisseur of tekstschrijver

MAAR: Er zijn grenzen aan het (wederzijds) begrip, voor zover men buiten elkaars culturele horizon leeft en we hebben niet de capaciteit om alles nog eens over te doen want we zitten allemaal in een bepaald cultureel kader (Gadamer).

Zijderveld, Sociologie als cultuurwetenschap

Gemeten aan de natuurwetenschappelijke eisen en vereisten blijft de cultuursociologie in dit

opzicht speculatief en wetenschappelijk onbetrouwbaar.

- er is geen afgebakende methode MAAR er is ook geen alternatief

- er is geen exacte methode MAAR er is nood aan een manier om andere culturen te begrijpen

Hij geeft een filosofische rechtvaardiging van het feit dat er niet zoiets bestaat als de

cultuursociologische methode, en ook niet kan bestaan.

-wie cultuur bestudeert, begrijpt niets van het aan de gang zijnde culturele proces als hij niet tracht om dit vormgevingsproces te vatten als een samenhangend, zinvol geheel

-hij spoort de betekenissamenhangen op van de onderzochte culturele elementen (wat men onderzoekt wordt als zinvol gedrag begrepen)

-doel onderzoeker = substantieel, rationeel begrip van onderzochte werkelijkheid (“zin” vatten)

1 de subjectivistische, verstehende benadering

2 de structuralistische, de semiotiek

3 de poststructuralistische stromingen (Bourdieu)

18^de &19^de eeuw: cultuurgeschiedenissen  vooruitgang van de mensheid (Montesqueue en Voltaire)

- Gustav Klemm, Allgemeine Kulturwissenschaft

Doel = ontwikkelen van een wetenschap van de cultuur (studie van menselijke verworvenheden)

~> beschrijven van de ‘opgang’ van de mensheid MAAR:

Cultuur is het resultaat van de wisselwerking tussen de mens en de natuur en van de wisselwerking tussen de mensen onderling (verruiming van het cultuurbegrip)

 alle levensgebieden vallen eronder (ook de volksgebruiken)

- Goudsblom

Het begrip wordt ontdaan van zijn oorspronkelijke, sterk waarderende connotatie.

~> cultuur = feitelijk, empirisch bestudeerbaar gegeven

Cultuur = alles wat de mensen in confrontatie met de natuur en in interactie met elkaar tot stand brengen

 deze opvatting ligt aan de basis van de culturele antropologie

bv. Tylor, Primitive Culture

De menselijke natuur is betrokken in een ononderbroken evolutieproces: Wildheid burgerlijke samenleving

MAAR: alles in de cultuur speelt een rol van betekenis en niets van de menselijke verworvenheden wordt ooit helemaal achterhaald

Survivals = elementen die in een rol in de vooruitgang blijven spelen, blijven bestaan

CULTUUR = Het complex geheel waaronder zowel kennis, geloof, kunst, recht, gewoonten

als gelijk welke andere vaardigheid of gewoonte valt, die de mens als lid van een maatschappij heeft verworven.

Conclusie

Humanistische opvatting over vorming  neutrale notie van cultuur

Het wetenschappelijke cultuurbegrip heeft zich van de idealistische, normatieve connotaties

van cultuur bevrijd.

TOCH kan het er niet los van worden gezien WANT de cultuur veronderstelt de overwinning op de natuur; het culturele is als dimensie van het menselijke handelen altijd aanwezig. Toch houdt de cultuur altijd en onvermijdelijk een breuk in met de natuur, en dus transcendentie.

De logos vangt aan met de breuk met de mythos en de cultuur vangt aan met de breuk met de

Natuur.