De filosofen die het hard determinisme verwerpen zijn in twee groepen op te delen.

1. De libertariërs, zij zijn het eens met het incompatibilisme maar beweren dat het determinisme onwaar is en dat we goede redenen hebben om te beweren dat we een vrije wil hebben.

2. De compatibilisten, zij beweren juist het tegenovergestelde. Ze verwerpen het incompatibilisme en beweren dat determinisme en vrije wil verenigbaar zijn en dat we redenen hebben om te geloven in de vrije wil, daarbij maakt het niet uit of het determinisme waar of onwaar is.

Het determinisme is het idee dat alles wordt voorbepaald uit gebeurtenissen uit het verleden.

We leren van ouders en alle mensen om ons heen. We worden geprikkeld om bepaalde dingen wel en niet te doen. Het idee dat sociale interacties bepalend zijn voor ons toekomstige gedrag, noemen we sociaal determinisme.

Sociaal determinisme verklaart moeilijk al het menselijk gedrag. Mensen met vergelijkbare sociale achtergronden kunnen heel verschillend zijn. Bovendien vertonen we ook gedrag waarin erfelijkheid de basis is, dit gedrag hebben we nooit aangeleerd en we kunnen hierbij spreken over genetisch determinisme. Gedrag wordt bepaald door onze genen. Hiernaast zijn er nog vele andere factoren als gezondheid en voeding. Hoe meer factoren we bestuderen, hoe beter we het gedrag van iemand kunnen begrijpen en verklaren. Maar het gedrag van mensen blijft altijd deels onvoorspelbaar. Deterministische filosofen verdedigen het idee dat elke gebeurtenis een gevolg van eerdere gebeurtenissen is. Het universum is volgens hen een groot mechanisch systeem waarin niets gebeurt zonder dat het een gevolg is van iets anders.

Stel dat de natuur zich volgens bepaalde wetten gedraagt, wetten die precies weergeven hoe de bouwstenen van het leven zich gedragen. In dat geval zou elke gebeurtenis in deze wereld een noodzakelijk gevolg zijn van eerdere gebeurtenissen in combinatie met natuurwetten. Deze opvatting heet het natuurwetmatig determinisme. Indien het determinisme waar is, is ook je wil gedetermineerd. Alles volgt immers uit eerdere gebeurtenissen. De inhoud van je wil ligt eigenlijk al vast voordat je het wilde. Ook ben je noodzakelijk wie je bent. In dit geval is zijn de daden die Kuklinski beging volledig bepaald door zijn verleden. De uiterste consequentie hiervan is dat alles dat we doen al volledig bepaald is door gebeurtenissen die plaatsvonden voordat we zelf geboren werden.

Volgens verschillende filosofen betekent het determinisme gewoon dat we feitelijk niks anders kunnen dat datgene dat vastligt. We kunnen dus geen vrije wil hebben.

Als het determinisme waar is, dan hebben we geen vrije wil. Het determinisme is incompatibel met een vrije wil. Deze opvatting heet het Incompatibilisme.

En als we zowel het determinisme als het incompatibilisme accepteren dan moeten we concluderen dat niemand een vrije wil heet. Deze opvatting staat in de boeken als het hard determinisme, deze opvatting beweert dat alles voorbepaald is.

Als harde deterministen gelijk hebben, zijn mensen nooit verantwoordelijk voor hun daden. Je bent net zo min verantwoordelijk als je liegt dan als je iemand helpt. Wat je ook doet, je keuze lag al voor je geboorte vast.

Veel mensen zullen zeggen dat de hacker niks anders kon doen omdat hij onder dwang stond. Maar het in het eerdere voorbeeld van het meisje met de fiets zijn we ernaar geneigd om te zeggen dat zij er wel iets aan kon doen. Zij had

immers ook gewoon kunnen gaan lopen. Volgens sommigen is het hebben van keuzemogelijkheden een voorwaarde voor vrije wil. Dit heet het

Principe van alternatieve mogelijkheden. Principe van alternatieve mogelijkheden:

Handelen uit vrije wil vereist dat je ook iets anders had kunnen doen.

Volgens dit principe handelen we dus niet uit vrije wil als we ook iets anders hadden kunnen doen. We zijn ook niet verantwoordelijk als we niets anders hadden kunnen doen, want een vrije wil is noodzakelijk voor verantwoordelijkheid. Kuklinski was een gevaar voor de samenleving. Kuklinkski werd gestraft door de rechtbank en dat lijkt zo op het eerste oog niet meer dan terecht.

Op grond van de levensloop van Kuklinski kun je zeggen dat hij geen makkelijke start heeft gehad van zijn leven zonder liefde en een beperkte opvoeding. Ook werd Kuklinski mishandeld door zijn ouders en er zijn aanwijzingen dat zijn psychische stoornissen al vroeg in zijn leve begonnen. Ook was zijn broer ook uitgegroeid tot moordenaar, hetgeen de suggestie wekt dat het al vroeg is misgegaan in zijn jeugd.

Als de gebeurtenissen in zijn jeugd, waar Kuklinski zelf niet voor verantwoordelijk was bepalend zijn geweest voor zijn ontwikkeling tot crimineel, had hij dan eigenlijk wel de alternatieve mogelijkheid om geen crimineel te worden?

Maar aan de andere kant zijn er ook mensen met soortgelijke traumatische gebeurtenissen in hun verleden die geen moordenaars zijn geworden, waarin verschillen zij dan van Kuklinski? Hebben zij er uit vrije wil voor gekozen om anders met traumatische ervaring om te gaan en heeft Kuklinski ervoor gekozen om zich te ontwikkelen tot moordenaar? Of hangt alles af van andere omstandigheden?

In de manier waarop we denken over straffen speelt morele verantwoordelijkheid een belangrijke rol. Het lijkt redelijk om te zeggen dat iemand alleen gestraft moet worden als hij ook moreel verantwoordelijk is.

We vinden het vanzelfsprekend dat er allerlei vormen van gedrag strafbaar zijn. De volgende vier redenen om te straffen worden genoemd.

1. Opvoeding -> het gedrag van een misdadiger veranderen.

2. Afschrikking -> voorkomen dat de wet overtreden wordt

3. Bescherming van de samenleving

4. Vergelding -> een misdadiger moet boete doen voor zijn misdrijf

5. (Bescherming van de crimineel)

De eerste drie redenen zijn pragmatisch, het is nuttig om en wenselijk om criminaliteit te verminderen en de maatschappij er voor te beschermen.

De vierde reden, vergelding is meer principieel van aard en gaat meer volgens het idee van criminelen schuld laten inlossen of boete te laten doen. Het idee dat het rechtvaardig is om mensen te straffen om boete te doen staat bekend als retributieve rechtvaardigheid.

Het principe hiervan is duidelijk, als iemand een ander iets aandoet, dan verdient hij het toch ook gewoon om gestraft te worden? Het zou niet rechtvaardig zijn om mensen zomaar weg te laten komen terwijl ze iets begaan hebben.

Als we hierbij naar de vrije wil kijken dan is dat hetgeen dat het verschil uitmaakt of iemand een straf verdient of niet.

Stel dat een hacker met de dood bedreigd wordt om het computersysteem van een bank te hacken. Van hem kunnen we zeggen dat hij niet uit vrije wil handelt, omdat hij onder dwang staat.