Dieper begrip van achterliggende mechanismen “ het waarom der dingen” -> verklaringen in dagelijkse leven en geschiedenis doen zelfs geen beroep op wetmatighedenDe causale benadering gaat niet na hoe iets in de natuur functioneert, werkt, maar gaat ook na waarom het juist op die manier functioneert in de natuur.

De causale benadering gaat met andere woorden op zoek naar de dieperliggende verklaring van de werkelijkheid, om een dieper begrip te krijgen van achterliggende mechanismen; het waarom der dingen. Dit is ook de benadering van de hedendaagse wetenschap. Als etenschapper vallen we elke hypothese ook aan, wat positief is.

Volgens de causale benadering is succes (predictie en controle) het gevolg van inzicht in causale structuur; maar wat is een oorzaak?Als besluit kunnen we stellen dat de causale benadering een dieperliggende vraag naar de werkelijkheid heeft. Bij deze benadering schenkt men extra aandacht aan de waarom der dingen. Belangrijk hierbij is inzicht hebben in de causale structuur(= De oorzaak zoeken van iets)

Logisch positivisme: Wiener kreis (1920-1938)

Een eerste model is hierbij het Wieners Kreis – model dat komt uit het logisch positivisme. Het logisch positivisme valt ook wel samen met het behaviorisme.

Hempel-oppenheim model: (1948): deductief-nomologisch model (D-N) Een opvolging van het Wiener Kreis model. Dit model werd uitgevonden door de twee logisch positivisten Carl Hempel en Paul Oppenheim. Het Hempel Opperheim – model wordt beschouwd als het beginpunt voor de studies naar „verklaring in wetenschap‟. Volgens dit model kunnen wetenschappelijke verklaringen gezien worden als logische argumenten, waarbij explanans, de verklaring, vooraf gaat aan een explanandum, wat verklaard moet worden. Het explanandum mag echter niet geïmpliceerd zijn in het explanans, omdat dit leidt tot circulariteit.

Deze circulariteit is een groot probleem, ook in de psychologie. Als iemand bijvoorbeeld een verlegen type is en niet veel vrienden heeft, gaan we dit verklaren door te zeggen dat die persoon „introvert‟ is. Hiermee denken we een verklaring te hebben gegeven, hoewel we alleen maar een begrip hebben gebruikt dat die eigenschappen inhoudt. Omdat Hempel en Oppenheim beweerden dat verklaringen deducties zijn van wetenschappelijke wetten of theorieën, werd dit model ook wel het deductief nomologisch – model genoemd. Voor het deductief nomologisch – model is verklaren en voorspellen hetzelfde. Voor het Hempel Oppenheim model bestaat de verklaring uit het tonen dat het kon voorspeld worden.Als besluit kunnen we stellen dat de nomologische benadering van de verklaring hoogstens een beschrijving geeft van de werkelijkheid. Een dieperliggende vraag naar de werkelijkheid geeft de causale benadering.

Een van de aanhangers van het positivisme is Auguste Comte. Deze stroming gaat er van uit dat wetenschap de enige bron van geldige kennis is. Het zijn vooral de observeerbare feiten die geldig zijn, niet de hypothetische verklaringen. M.a.w. descriptie i.p.v. verklaring.

Er is dus een afwijzing van alle filosofie en theologie, van elke normatieve kennis of ethiek en van alle kennis die zintuiglijk niet controleerbaar is.

Bij de Newtoniaanse stijl ligt aan de basis van de observatie de opgestelde wetten, bij het positivisme zijn wetten samenvattingen van observaties, geen essenties van de natuur. Dus men verkrijgt eigenlijk de wetten NA de observaties en bij de Newtoniaanse stijl gaan die wetten de observatie vooraf. Twee doorslaggevende termen die bij het positivisme horen zijn predictie en controle:

• Predictie: a.d.h.v. bepaalde wetten of theorieën (vb. wetten van Newton) kunnen wetenschappers toekomstige gebeurtenissen voorspellen.
• Controle: predictie van wetten maakt dan uiteindelijk de controle van de natuur mogelijk.

Isaac Newton en de Wetenschappelijke Revolutie zijn de eersten die hebben bijgedragen aan de moderne stijl van wetenschappelijke verklaring. Hij definieert zijn wetenschappelijke benadering als het onderzoek naar een beperkt aantal wetten waarbij o.b.v. observatie regelmatigheden in de natuur kunnen afgeleid worden. Dus volgens hem zijn het vooral de uitkomsten van de observaties en experimenten (over zwaartekracht) die hij uitvoert die doorslaggevend zijn. Hij zal geen waarom-vragen stellen. Hij zegt zelf: “ Hypoteheses non fingo.‟ Dit betekent dus dat hij geen hypotheses opstelde. Hij zag zijn bevindingen die hij maakte a.d.h.v. zijn observaties en experimenten als voldoende. Newton weigert m.a.w. een verklaring of een mechanisme te verzinnen (wat dus een hypothese is) voor de wet van de zwaartekracht. Volgens hem zou het tot theologische verklaringen leiden als men teveel waaromvragen zou stellen of hypotheses zou opstellen. Strikt tegen het metafysische.