Ontstaan internationale betrekkingen

Redenen internationale goederen-en dienstentransacties
- Absolute kostprijsverschillen
- Kwaliteit en comfort buitenlandse goederen & diensten
- Politieke (en econ) omstandigheden

Voordelen
- tegenmoetkomen aan veel behoeften
- Overtollige producten uitvoeren (vermijden overproductie)
- Meer werkgelegenheid
- Schaalvergrotingen mogelijk

Situering België buitenlandse handel

Internationale handel van groot belang want:
- Arm aan natuurlijke grondstoffen
- Kleine afzetmarkt
- Bron van tewerkstelling

Belangrijke rol
Hoofdplaats EU – vestiging veel bedrijven & organisaties
Open economie
70% BBP: in- en uitvoer. ¾ intercommunautair (binnen EU)

Handels-en betalingsbalans

Betalingsbalans
Overzicht vd ontvangsten en uitgaven tgv econ verrichtingen vd ingezetenen ve land met het
buitenland. 2 rubrieken:

Lopende rekeningen
Verrichtingen opgenomen id rubriek lopende rekeningen, verspreid over vss deelbalansen:
- Zichtbaar verkeer
o Handelsbalans = goederenbalans
- Onzichtbaar verkeer
o Dienstbalans
o Inkomensbalans
o Overdrachten = transfers

Kapitaalrekeningen
- Kapitaalverkeer overheid
- Kapitaalverkeer bedrijven
- Kapitaalverkeer particulieren

Wisselmarkt en wisselkoers

Wisselmarkt
Vraag & aanbod naar valuta

Wisselkoers
Prijs waartegen valuta op wisselmarkt gewisseld worden, onderhevig aan schommelingen
- koers stijgt = appreciatie
- koers daalt = depreciatie

wisselkoersen kunnen vrij schommelen = zwevende wisselkoers. Oplossingen :
o landen leggen onderlinge verhouding van munten defenitief vast
o centrale banken proberen hun munt zo stabiel mogelijk te houden

Elementen die internationale handel beïnvloeden

Samenwerkingsvormen
Vrijhandelszone

Geen invoerrechten geheven op goederen andere leden vd vrijhandelszone.
- EVA (europese vrijhandelszone) / EFTA (European Free Trade Association)
- EER (Europese Economische Ruimte)
- NAFTA (N°-Am Free Trade Association)

Duane-unie
Vrijhandelszone + gemeenschappelijke handelspolitiek tegenover derde landen
Economische unie
Duane-unie +geharmoniseerd econ. en sociaal beleid

Handelspolitiek vd overheid
Vrijhandel <--> Protectionisme vormen:

- Duanerechten invoer-/uitvoerrechten, belastingen

o Ad-valorem-rechten/Waarderechten
o Specifieke rechten
o Gemengde rechten

- Quota’s = contingenteringen = kwantitatieve beperking max
- Prohibities = embargo’s verbod bep goederen
- Subsidies bij export

Taken vd overheid

1) Bevorderen algemeen welzijn

Welvaart
Mate waarin behoeften bevredigt worden met schaarse middelen
Welzijn
Mate waarin behoeften bevredigt worden met niet schaarse middelen –> algemeen gevoel van geluk
Hoe?
- Organisatie ve rechtssysteem
- Landsverdediging
- Culturele ontwikkeling
- Organisatie sociale voorzieningen (RSZ)
- Organisatie internationale betrekkingen
- Milieubescherming

2) Stimuleren economie

- Economisch beleid

Werkgelegenheidsbeleid
o Premies/verminderen SZ
o Outplacementbegeleiding
o Permanente bijscholing & vorming
o …

- Bepaalde goederen en diensten produceren (algemeen nut), redenen:
o Individuele betaling onmogelijk
o Individuele betaling mogelijk, maar te moeilijk/niet democratisch
o Individuele betaling mogelijk, maar te weinig interesse vanuit private sector

Economische kringloop

Overheidsinkomsten – en uitgaven

Begrotingswet: Raming & uitgaven voor toekomstig jaar

Inkomsten
- Belasting
o Direct
o Indirect
- Sociale zekerheidsbijdragen
- Niet-fiscale opbrengsten
o Erfenissen, kadastraal inkomen > onroerende voorheffing, ..

Uitgaven
- Sociaal uitgaven (SZ)
- Werkingskosten overheid
- Rentelasten (overheids-/begrotingstekort of “nettofinancieringsbehoefte”  leningen)
- Lopende netto-overdrachten aan het buitenland
- Subsidies en Premies
- Investeringen in duurzame middelen

Overheidsschuld oorzaken
- Leningen om interest leningen te betalen
- Grote uitgaven gezondheidszorg
- Vergrijzing
- Steun aan verlieslatende bedrijven
- Subsidies
- Uitgebreide ambtenarij
- Grote steden hebben hun schulden afgewenteld op staat (’70)
- Wafelijzerpolitiek (wallonie Vlaanderen: onnodige & onverantwoorde investeringen)
- …

Opm: Europese Monetaire Unie (EMU)
Om euro te mogen invoeren: overheidsschuld max. 3% vh BBP

De bedrijfskolom
Verschillende stappen vh proces (elke overdacht van en toevoeging aan) dat een product doormaakt voordat het bij de consument terecht komt.

De sectoren

Primair
Ontginningsbedrijven. Grondstoffen.
Secundair
Productie. Industriebedrijven.
Tertiair
Commercieel & dienstverlenend. Distributie en dienstverlening.
Quartaire
Niet-commercieel dienstverlenend. Overheidsdiensten

De bedrijfskolom
Verschillende stappen vh proces (elke overdacht van en toevoeging aan) dat een product doormaakt voordat het bij de consument terecht komt.

De sectoren

Primair
Ontginningsbedrijven. Grondstoffen.
Secundair
Productie. Industriebedrijven.
Tertiair
Commercieel & dienstverlenend. Distributie en dienstverlening.
Quartaire
Niet-commercieel dienstverlenend. Overheidsdiensten