Nineteenth-Century Associationism (p 67)

James Mill beschreef in zijn Essay on Government een sterk argument voor een democratische overheid: mensen zijn gemotiveerd uit egocentrische overwegingen en zullen deze overwegingen doorzetten zelfs ten koste van anderen tenzij een overheid hen hiervan weerhoudt. De oplossing is een door het volk gekozen overheid die verantwoording af moet leggen aan het volk.

James Mill nam het idee over dat het verstand bestaat uit ideeën en sensaties. Associaties zijn sterk op basis van drie factoren: permanentie, correctheid en eenvoud. James Mill maakte ook onderscheid tussen simpele en complexe ideeën.

John Stuart Mill, de zoon van, kreeg een zware opvoeding waarbij gevoel en emotie werden uitgebannen. Dit bracht hem later tot een emotionele crisis waarbij hij het belang van emotie ontdekte.

In The Subjection of Women beargumenteerde John Mill dat door de behandeling van vrouwen hun volle potentie onderdrukt wordt. Ook legde hij een wetsvoorstel voor waarin vrouwen stemrecht zouden krijgen in Engeland, deze werd niet aangenomen maar vormde een begin van de vrouwelijke emancipatie in Engeland.

John Mill breidde zijn vaders idee uit dat een complex idee meer is dan alleen de som van simpele ideeën. Zo is een huis meer dan alleen de bakstenen waar het uit bestaat. Verder zei hij dat het verstand onderzocht kan worden –een stelling die daarvoor niet gebruikelijk was. Die wetenschap zal echter niet zo exact zijn als bijv. scheikunde.

Door de strenge opvoeding voorzag hij de noodzaak voor het onderzoeken van invloeden op het (intellectuele) karakter? Dit onderzoeksgebied noemde hij Ethology, nu betekend dit iets heel anders.

Als alternatief op hedonisme (mensen zijn alleen gemotiveerd door plezier en het vermijden van pijn) stelde hij utilitarianisme voor, een filosofie die uitgaat dat acties fout zijn in de proportie dat deze acties onvrede bij anderen veroorzaken.

Alexander Bain was de oprichter van het psychologische blad Mind. Verder vond hij gewoontes een belangrijk onderdeel van de menselijke geest. Willekeurige gebeurtenissen leiden tot een positieve of negatieve uitkomst. Die met positieve uitkomsten herhalen we: gewoontes. Dit standpunt lijkt op dat van Edward Thorndike.